دره شمخال قوچان؛ زندگی در طبیعت بکر و زنده - آریا بلاگ

دره شمخال از مجذوب نماینده ترین جاهای دیدنی قوچان در خراسان رضوی است که اگر اهل طبیعت گردی باشید، می توانید یکی دو روزی را در این مکان بگذرانید. تفاوتی ندارد از مشهد به دره شمخال بروید یا از هر جای دیگر، به هرحال وقتی قدم در دره می گذارید از دنیای اطرافتان و شلوغی شهر جدا می شوید.

دره شمخال کجاست؟

دره شمخال کنار روستای شمخال از منطقه گردشگری باجگیران در 82 کیلومتری شهر قوچان است.

برترین زمان بازدید از دره شمخال چه موقعی است؟

برترین زمان سفر به شمخال فصل تابستان است.

کدام جاذبه های گردشگری به دره شمخال نزدیک است؟

شهر باجگیران، دره دربادام، دره شارک و سنگرهای به جای مانده از جنگ دنیای دوم نزدیک ترین جاذبه های گردشگری به دره شمخال هستند.

دره شمخال چه امکانات رفاهی و تفریحی دارد؟

از نظر رفاهی خود دره هیچ امکاناتی ندارد، اما در روستای شمخال و شهرهای اطرافش امکاناتی مثل فروشگاه، اقامتگاه های بومگردی، بیمارستان، عبادتگاه و… یافت می گردد.

در بازدید از دره شمخال کجا اقامت کنیم؟

منطقه کبوترخانه و حمام اول و دوم، سه منطقه مناسب کمپینگ شبانه در دره شمخال هستند. می توانید در اقامتگاه بومگردی روستای شمخال هم بمانید.

مشخصات دره شمخال

دره شمخال در قوچان، شمالی ترین شهرستان استان خراسان رضوی، واقع شده است. برای رسیدن به آن باید از شهر قوچان، 82 کیلومتر به سمت شهر مرزی باجگیران طی کنید. ورودی اصلی این دره از کنار روستای شمخال می گذرد.

دره روی نقشه 13 کیلومتر طول دارد. اما در واقعیت طی کردن مسیرهای پرپیچ وخمی عدد 33 کیلومتر را روی جی پی اس ثبت می نماید.

دره شمخال بین دیواره های بلند رشته کوه های شمخال محصور شده است. اینجا مثلِ معروفِ اگر به بالا نگاه کنید کلاه از سرتان می افتد واقعیت پیدا می نماید، زیرا طول دیواره های سنگی اطراف دره گاهی تا 200 متر هم می رسد.

هرچه بخواهیم از زیبایی و ابهت محیط داخل دره بگوییم کم است؛ هر نقطه اش جاذبه زیستی متفاوتی از زندگی انواع گیاهان و جانوران را به نمایش می گذارد.

رودخانه مسافرِ همیشگی دره شمخال است که گاهی هم صاحب خانه می گردد و از طبیعت گردها پذیرایی می نماید. سه رودخانه شارک قرچه، دربادام و شمخال از این دره می گذرند که گاهی از چشمه های طبیعی دره تغذیه می شوند و گاهی با سرعت زیاد از ارتفاعات دره به پایین سرازیر می شوند.

آب به راستی مایه حیاتِ گیاهان و جانوران داخل دره است. پوشش طبیعی جنگلی مثل گردو های وحشی، زرشک و تمشک حیوانات مختلف وحشی و اهلی و… شبانه روز از حیاتی ترین عنصر دره یعنی رودخانه تغذیه می نمایند. البته، دره با سخاوتمندی اش دسترسی به آب را برای مسافران هم راحت نموده است.

اگر اهل شنا کردن و آبتنی باشید به وفور حوضچه های کم عمق و عمیق را می توانید پیدا کنید و از آبتنی زیر نور خورشید و هوای دلنشین دره، به خصوص در تابستان، لذت ببرید.

دره شمخال کجاست؟

حالا که کمی با دره و محیط آنجا آشنا شدیم، بهتر است با موقعیت مکانی و مسیرهای منتهی به این پدیده طبیعی هم آشنا شوید تا هرچه زودتر بار وبندیل سفرتان را ببندید و راهی مشهد یا قوچان شوید. سپس می توانید از این دو شهر به شمخال بروید.

دره شمخال درواقع یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی است. این دره کنار روستایی با همین نام در شهرستان قوچان آرام گرفته است. دو سمت دره یکی به روستای شمخال، کوه آسمله و سمت دیگر به رودخانه کال شمخال می رسد.

آدرس دره شمخال: استان خراسان رضوی، شهرستان قوچان، شهر باجگیران، روستای شمخال، جنوب شرقی روستا (ورودی دره شمخال).

لوکیشن دره شمخال روی نقشه گوگل مپ

دره شمخال قوچان با چند شهر و روستای پرجمعیت و مشهور احاطه شده است که به ترتیب هرکدام را معرفی و توضیحی کوتاه درباره آن ها می دهیم.

شمخال

شمخال روستایی تقریبا بزرگ و مناسب برای اتراق شبانه و آماده شدن قبل از سفر چندروزه به داخل دره است. این روستا 82 کیلومتر تا قوچان و چند صد متر تا ابتدای دره شمخال فاصله دارد.

باجگیران

باجگیران شهری هم مرز با ترکمنستان و شمالی ترین شهر استان خراسان رضوی است. این شهر علاوه بر اینکه موقعیت مناسبی برای اسکان مسافران دارد، پر از مکان های گردشگری و طبیعت گردی دیگر هم هست. مثلا یک بازارچه مرزی دارد که می توانید سری به آن بزنید و خرید کنید. فاصله شمخال تا باجگیران 6 کیلومتر است.

قوچان

قوچان مرکز شهرستان قوچان و بزرگ ترین شهر در مسیر مشهد-شمخال است. هر چیزی که بخواهید در این شهر پیدا می گردد. پس اگر برای سفر به شمخال کم وکسری دارید بهتر است همین جا تهیه کنید.

برترین مسیر دسترسی به دره شمخال

دره شمخال درواقع شرقی ترین نقطه شمال کشور است. در انتخاب مسیرهای منتهی به این دره همه چیز به موقعیت مکانی شما بستگی دارد.

• اگر اهل شرق کشور، یعنی استان های خراسان جنوبی و سیستان وبلوچستان هستید، برترین مسیر از مشهد، قوچان و در نهایت شمخال می گذرد.
• اگر اهل استان های مرکز کشور مثل تهران و اصفهان هستید، بازهم برترین مسیر برای رفتن به دره شمخال شهرهای مشهد و قوچان هستند.
• اگر در استان های شمالی کشور زندگی می کنید بهتر است از گرگان به بجنورد، سپس قوچان و بعد به دره شمخال بروید.

درواقع، تا روستای شمخال شما به خودرویی احتیاج دارید که این مسیر را تا پارکینگ های روستای شمخال سرحال طی کند. بعد از روستا پیشنهاد می کنیم به زانوهایتان تکیه و کل مسیر را پیاده بروید.

البته در روستای شمخال تراکتور یا حیواناتی مثل الاغ کرایه داده می شوند که تا آخر مسیر یاری حال شما نیستند و فقط تا اوایل دره و قبل از رسیدن به نقاط مرتفع می توانند یاریتان نمایند.

- فاصله مشهد تا دره شمخال

فاصله مشهد تا دره شمخال 220 کیلومتر است که حدود 3 ساعت و نیم طول می کشد.

- مسیر مشهد به دره شمخال

مسیر مشهد تا دره شمخال از شهر و روستاهای چناران، قوچان، امام قلی و شمخال می گذرد.

- فاصله تهران تا دره شمخال

فاصله تهران تا دره حدود 620 کیلومتر است که تقریبا 12 ساعت طول می کشد.

- مسیر تهران به دره شمخال

کوتاه ترین مسیر تهران تا دره از شهر و روستاهای گرمسار، دامغان، شاهرود، سبزوار، قوچان، امام قلی و شمخال می گذرد.

- فاصله قوچان تا دره شمخال

فاصله قوچان تا دره شمخال حدود 82 کیلومتر و زمان این مسیر حدود 1 ساعت و نیم است.

- مسیر قوچان به دره شمخال

این مسیر از روستا و شهرهای امام قلی، دربادام و شمخال می گذرد.

برترین زمان بازدید از دره شمخال

طبیعت مثل دست سازه های انسا ن نیست که هر لحظه بتوان به آن دسترسی داشت. برای بازدید و زندگی در طبیعت باید صبر کرد، سریع بود و به موقع پیش رفت تا بتوان برترین و کامل ترین لذت را برد. حرکت در مسیر دره شمخال نیز از این قاعده مستثنا نیست.

اینجا وحشی است و کوچک ترین خطا می تواند به شما آسیب برساند. برترین و مناسب ترین زمان بازدید از دره شمخال از نظر امنیت دربرابر وقایع جوی و طبیعی، تابستان است. در این فصل، دره در سکون و آرامش نسبی به سر می برد. آب روان است، هوا مطبوع و دلنشین و آسمان کوک شده برای پایداری جوی و لذت شما.

از سوی دیگر، خطرناک ترین فصل بازدید از دره فصل های زمستان و پاییز است. مخصوصا سرمای زمستانی این دره که می تواند هر انسانی را تا مرز یخ زدگی پیش براند. از طرفی، بارش های پاییزی هم باعث خروش و بالا آمدن سطح آب رودخانه و افزایش خطر می شوند.

دره شمخال در بهار

حس وحال دره در نوروز همانند خود بهار ناپایدار است؛ گاهی بارانی، گاهی آرام، گاهی آفتابی و لذت بخش با شب های سرد و نمور. جو ناپایدار دره شمخال در نوروز، باعث می گردد نتوانید کل مسافت دره را طی کنید.

اما حال وهوای دره در بهار بسیار عجیب وغریب است. شکوفه های درختان جوانه زده اند، بوی سبزی و چمن فضا را در آغوش گرفته، طراوت آسمان و رطوبت هوا هم دست به دست هم داده تا آرام آرام موجودات زنده به بهار و آفتاب سلام نمایند. این شکوفایی فقط مختص گیاهان نیست و حیوانات هم در این فصل بیشتر دیده می شوند.

دره شمخال در زمستان

زمستانِ شمخال طبیعتی خاموش و خوفناک دارد. زمین پوشیده از برف است و خطرناک. به طور طبیعی هیچ صدایی در دره شمخال شنیده نمی گردد. یخ زدگی، پوشش برف و گیاهان خفته در خواب زمستانی در این فصل کاملا دره را بی روح می نمایند.

البته باید در نظر داشته باشید که شاید گیاهان خواب و خاموش باشند، اما حیوانات وحشی دره در زمستان خواب ندارند. پیشنهاد می کنیم زمستان را برای بازدید از آن انتخاب نکنید.

دره شمخال در تابستان

برترین و امن ترین زمان برای سفر به دره شمخال فصل تابستان است؛ آب وهوا پایدار، رودخانه ها آرام، سنگ ها و زمین سرزنده، درختان سبز، گیاهان آماده برداشت و طبیعت با شما مهربان است. در این فصل، دره شمخال مهیای سفری چندروزه و پیاده روی طولانی است.

البته از نظر قیمتِ اسکان شاید هزینه های شما کمی افزایش یابد و کمی هم بیشتر از قبل آدم دوروبَرتان ببینید؛ ولی بازهم ارزشش را دارد و گاهی بودن آدم ها در اطراف و آن هم در جایی مثل دره شمخال خالی از لطف نیست.

نکاتی برای لذت بردن بیشتر از دره شمخال:

• در شرایط جوی پایدار، همراه داشتن طناب و وسایل فرود از ارتفاعات و صخره ها، برای پیمودن کل مسیر دره احتیاج است.
• حتما وسایل خواب مثل کیسه خواب یا چادر و پتو همراه داشته باشید، حتی در تابستان.
• برای بازدید از دره در شرایط جوی ناپایدار به این نکته توجه کنید که محل استراحت و خوابتان در ارتفاعات باشد، زیرا با بارش باران حتما سطح آب رودخانه بالا می آید.
• در فصل تابستان احتمال شلوغی دره شمخال، به علت تعدد تورهای گردشگری، زیاد است. علاوه بر آن، مسیر دره، محل عبورومرور محلی ها هم هست.

علت نام گذاری دره شمخال

نزدیک ترین و ملموس ترین علت نام گذاری دره شمخال، وجود روستای کوهپایه ای کنار دره است که دقیقا هم نام آن است. اما شمخال، علاوه بر نام دره و روستا، نام نوعی تفنگ هم در این منطقه است و احتمالا این نام گذاری ها بی ربط به یکدیگر نیستند.

با این حال، عده ای برای کلمه شمخال ریشه عربی و عده ای نیز ریشه کرمانجی یافته اند. در زبان ترکی، عبارت شاوهال عبارتی برای نامگذاری و یادآوری پادشاهان و فرمانروایان ترک بوده است.

پوشش گیاهی و جانوری دره شمخال

تنوع و جزئیات بسیار زیادی در پوشش گیاهی و حیوانی این منطقه وجود دارد که حتی قدیمی های شمخال نیز از آن ها بی خبرند. با قدم گذاشتن در دره متوجه خواهید شد که هر نقطه اش پوشش گیاهی متفاوتی دارد. گیاهانی که گاهی کاربرد خوراکی دارند، گاهی دارویی و گاه سمی اند.

پرتکرارترین درختان دره شمخال گردو، انجیر، تمشک، بید و سپیدار هستند. البته این درختان باغی و خانگی نیستند، بلکه اینها بوته های خودرو و وحشی هستند که مام زمین ترجیح داده آنها را اینجا و در دل خود پرورش دهد.

اگر تابستان سراغ دره بروید، می توانید از بوته های تمشک و زالزالک هم میل کنید، اما در خوردن آن ها زیاده روی نکنید تا در مسیر دچار افت فشار نشوید.

اگر فکر می کنید وقتی قدم در محیط دره می گذارید شما صاحب اینجایید و هیچ موجود زنده دیگری نیست، سخت در اشتباهید. بهتر است به این نکته توجه کنید که ما در طبیعت، به خصوص جاهایی همانند دره شمخال، مهمان های یک یا دو روزه هستیم و این حیوانات و گیاهان دره هستند که صاحب اصلی این مکان اند.

پس علاوه بر مراقبت از خانه و کاشانه آن ها، باید از خودمان دربرابر برخی از این حیوانات مراقبت کنیم. وحشی ترین حیوان دیده شده در دره شمخال پلنگ است. گراز، قوچ، میش، کبک، تیهو و هزاران خزنده و چرنده دیگر هم در این دره هستند که باید از محل زندگی شان مراقبت کنیم تا از گزندشان در امان باشیم.

جاهای دیدنی اطراف دره شمخال

حالا که تصمیم گرفته اید به دره شمخال سفر کنید، بد نیست اطلاعاتی از این منطقه داشته باشید تا در سفر به دره از دیگر جاهای دیدنی خراسان رضوی هم بازدید کنید. کل شهرستان قوچان، به ویژه منطقه باجگیران، پر از جاذبه های گردشگری اکوتوریسم است.

البته بین پدیده های طبیعی گاهی منطقه ها تاریخی و قدیمی هم وجود دارد، اما جو غالب فضای این شهرستان دره، کوه، بیشه، جاده ها و آب وهوای کوهستانی است.

- منطقه گردشگری باجگیران

بعد از ثبت دره شمخال به عنوان هفتمین دره زیبای دنیا توجه به آن افزایش یافت. دره شمخال همراه چندین دره و بیشه و جاذبه توریستی دیگر جزء منطقه گردشگری باجگیران است؛ کوهستان های بلند، دره های سبز، بازارچه مرزی، محیطی کاملا توریستی و زیبا با امکاناتی مثل اقامتگاه های توریستی و… بخشی از ویژگی های شاخص منطقه گردشگری باجگیران است.

- روستای دربادام

روستای دربادام یکی از جاذبه های گردشگری منطقه باجگیران است. روستایی مجذوب نماینده و بکر پر از پدیده های طبیعی. این روستا قبل از شمخال و تقریبا 60 کیلومتری قوچان قرار گرفته است. از جاذبه های گردشگری این روستا می توان به دره های طبیعی، مزارع کشاورزی، بیشه زارها، درختان بلند و آبشار های فصلی اشاره نمود.

- روستای شمخال

می توانید حدس بزنید که مشهورترین جاذبه گردشگری این منطقه، روستای شمخال است که درست کمی قبل از دره شمخال قوچان قرار گرفته است. روستایی مجذوب نماینده و دوست داشتنی با مردمانی مهربان که همیشه پذیرای مهمان های خود از سراسر ایران هستند.

امکانات تفریحی دره شمخال

دره شمخال و منطقه باجگیران میعادگاه عاشقان طبیعت است؛ کسانی که انتظار مشاهده طبیعت بکر را دارند. این گوشه از ایران به علت دسترسی سخت، هنوز دست نخورده مانده است و می توان قابی به دور از دخالت انسان در آن مشاهده کرد.

- پیاده روی

هوای سالم این منطقه فرصت خوبی برای پیاده روی و ورزش کردن مهیا نموده است. به طورکلی، برای مشاهده شگفتی های دره باید پیاده روی و صخره نوردی کرد و یا چند ساعتی از روز را در یک بیشه سبز و زیر سایه یک درخت کنار رودخانه گذراند.

- کمپینگ

کمپ های شبانه در دل طبیعت از دیگر تفریحات این منطقه جادویی است. از نظر موقعیت مکانی، عموما تورهای گردشگری از دو موقعیت دره شمخال برای شب مانی استفاده می نمایند:

• بخش ابتدایی دره شمخال که اگر شب هنگام به آنجا برسید، همان جا کمپ خواهید کرد و احتمالا اطرافتان پر باشد از چادرهای دیگر
• بخشی به نام حمام دوم که اگر صبح زود وارد دره شوید، به طور معمول، شب به این نقطه خواهید رسید و کمپ خواهید کرد.

- عکاسی

روی هر نقطه این دره کادر دوربین را ببندید، می توانید بکرترین چشم انداز را ثبت کنید. سوژه ها فراوان اند و فقط عکاسی شکیبا و تیزبین می خواهد که تق وتق شکارشان کند و بسپاردش به خاطرات فراموش نشدنی زندگی اش.

- شنا

جای جای صخره های دره شمخال قوچان، حوضچه هایی هستند که انگار ساخته شده اند برای آب تنی. اگر در شنا کردن تبحر دارید می توانید به سمت حوضچه های عمیق بروید، اما اصلا به سمت رودخانه های خروشان دره نروید. شنا در رودخانه به علت خطر غرق شدن و برخورد با سنگ های رودخانه توصیه نمی گردد.

امکانات رفاهی دره شمخال

طبیعی است که در داخل دره شمخال، به خاطر شرایط خاص، دسترسی به امکانات رفاهی و بهداشتی و خرید وجود ندارد و چنین انتظاری هم نباید از فضای آن داشت، اما در روستای شمخال تا دلتان بخواهد از این دست امکانات وجود دارد و می توانید هر چیزی احتیاج دارید آنجا تهیه کنید.

اقامت در دره شمخال

اقامت در دره شمخال به دو صورت ممکن است:

• می توانید شب را در روستاها یا شهر های اطراف دره مثل شمخال و قوچان و باجگیران سپری کنید.
• بعد از ورود به دره، در همان جا کمپ کنید و یک شب مانی متفاوت را تجربه کنید.

فقط یادتان باشد که در ایام شلوغی، ظرفیت اقامتگاه های بومگردی و خانه های اجاره ای خیلی زود تکمیل می گردد و حتما باید قبل از سفر رزرو کنید.

کمپینگ و شب مانی حوالی دره شمخال

برای شب مانی در طبیعت دره شمخال درگز به امکانات خاصی مثل چادر، کیسه خواب، وسایل گرمایشی کوچک و چراغ های شارژی احتیاج دارید. اگر احتمال بارش باران در بالادست دره یا بالاآمدن سطح آب رودخانه را می دهید، حتما کمپ شبانه تان را بالاتر از سطح رودخانه و جای مناسبی برپا کنید.

اقامتگاه های بومگردی روستای شمخال

در این روستا، فقط یک اقامتگاه بومگردی دایر شده که البته اقامتگاهی مناسب و درخور است و سکونت یکی دوروزه خوبی را برای شما فراهم می نماید. اتاق های کاهگلی، معماری سنتی و تجربه زندگی در فضای روستا، تجربه جالبی برایتان رقم می زد.

هر اتاق این اقامتگاه شش نفره و ساعت تحویل و خروج از اتاق ها نیز ساعت 4 بعدازظهر است.

توصیه هایی برای سفر به یادماندنی در دره شمخال

• همان طور که گفته شد سفر به دره شمخال یعنی زندگی در دل طبیعت. طبیعت رسم و آیین خاص خودش را دارد و به ساز ما نمی رقصد، پس بسیار مهم است که قبل از سفر راجع به شرایط و محیط دره اطلاعات کافی داشته باشید.
• سعی کنید برای طی کردن مسیر دره وسایل زیادی را با خودتان حمل نکنید. وسایل غیرضروری و هر چیزی را که اضافه است همراه خود نبرید.
• ترجیحا با گروهی سفر کنید که همفکر خودتان باشند تا بیشتر به شما خوش بگذرد.
• به هیچ وجه تنها به مسیر دره پا نگذارید و حتما راهنمای محلی داشته باشید.
• ترجیحا با طلوع آفتاب حرکت خود را به سوی دره آغاز کنید. در این صورت، اگر صبح وارد دره شوید تا رسیدن به اولین محل اتراق زمان خواهید داشت و یا حتی می توانید در میانه راه برگردید، چون طول دره مسافت زیادی دارد.
• حواسمان باشد که زباله یا رد غیرمعمولی بر طبیعت به جا نگذاریم. اینکه ما پا به طبیعت بگذاریم و از آن محافظت نکنیم، اصلا کار درستی نیست.