آتشکده بهرام، ردپای ساسانیان در تهران - آریا بلاگ

جهت بنا به صورت شرقی و غربی است. در جبهه شرقی ایوانی با چهار ستون مدور بوده. بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران خراب شد و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی ماند.

بیشتر قسمت های غربی بنا از بین رفته، در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم عرض وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می نماید. مصالح به کار رفته در تپه میل عمدتا گل، خشت، لاشه سنگ و گچ است.این بنا و سازه های پیرامون آن، نخستین بار در سال 1913 توسط ژاک دومورگان فرانسوی مرمت شد و در سال 1933 توسط اریک اشمیت، باستان شناس آمریکایی، مورد حفاری و کاوش نهاده شد.

نیزارهای اطراف تپه از وجود دریاچه ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشته، ولی خشک شده است. بلندی تپه میل از سطح دشت اطراف 18 متر است و حدود 25 متر پهنا و 20 متر درازا دارد. پیرامون این تپه بلند تپه های کم ارتفاع کوچکتر پراکنده شده که مشرف بر آنها نهاده شده است.

این مجموعه منطقه ای به وسعت 800 در 900 متر را شامل می گردد. بر بالای تپه، بنای اصلی آتشکده در راستای شرقی غربی برپاست، طرح کلی بنا، تالار ستون داری بوده با دو ردیف ستون چهارگوشه سه تایی که عملاً به 3 بخش تقسیم شده است.

یک بخش مرکزی عریض تر و دو بخش جانبی کم عرض تر، ورودی اصلی تالار آتشکده در جبهه شرقی به وسیله یک ایوان چهارستونی مدور که پایه های سر ستون های آنها در گوشه های شمال شرقی و جنوب به شرق ایوان برپاست.

طرح کلى بنا به صورت تالار ستوندارى است که یک قوس میانى و دو قوس در طرفین دارد که از یک سو به قوس میانى باز مى شوند و از سوى دیگر با ورودى هاى کم عرض تر به راهروى باریکى راه مى یابند که این راهرو حالت رواق را براى قسمت هاى اصلى دارد.

مهمترین ویژگى تزیینى بنا گچبرى هایى است که روى دیوارهاى تالار اصلى نقش بسته است و به سه دسته تقسیم مى شوند:

طرح هاى هندسى که گاهى خود نیز نقش اصلى را در برمى گیرند و طرح هاى حاشیه اى شامل نقش هاى هندسى که این طرح ها بیشتر به عنوان قابسازى یا حاشیه براى نقش هاى اصلى به کار رفته است.

طرح هاى گیاهى که با الهام از طبیعت روى گچ نقش بسته است. این طرح ها که به صورت انتزاعى نشان داده شده مبتنى بر عادات و عقاید دینى آن موقع است.

حیوانات نیز از نظر طراح گچبرى ها دور نمانده اند. آنچه در حال حاضر باقى است نقش یک ماهى است که بسیار طبیعى به نظر مى رسد.

تپه میل (آتشکده بهرام) در سال 1334 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 407 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع: همشهری آنلاین