چگونه تالاب انزلی را خشک کنیم؟
به گزارش آریا بلاگ، باران تند و سیل آسا بر نیزارهای سوخته می کوبد. چند روزی است آتشی که در قسمتی از تالاب انزلی برافروخته شده بود، خاموش شده. حالا به گفته محلی ها باران تابستانی هم به کمک آمده تا تن گداخته تالاب را اندکی آرام کند. زمین های حاشیه تالاب پر از آب است و هر قدمی که برمی داری سخت.
به گزارش خبرنگاران، روزنامه ایران در ادامه نوشت: آتش در منطقه چراغ پشتان در نزدیکی کمربندی انزلی بخش هایی از همارهای تالاب را نابود کرد و سوزاند. حالا جز خاکستر و زمین های سوخته چیزی باقی نمانده. در محدوده آتش سوزی جاده ای برای رسیدن گروه های امدادی وجود ندارد و آنها مجبور شدند ابتدا جاده ای بسازند و بعد برای خاموش کردن آتش اقدام کنند. شاید همه اینها و گرمای هوا باعث شد خاموش کردن آتش چند روزی طول بکشد و سطح گسترده ای از تالاب آسیب ببیند.
به گفته مسئولان استان، این آتش سوزی عمدی و به منظور تصرف اراضی بوده و به خاطر دمای زیاد هوا بسرعت در همارهای تالاب پیشروی کرده است. گفته می گردد 12 هکتار از اراضی تالاب سوخته هرچند برخی از فعالان محیط زیست شهر اعلام می کنند آتش سوزی وسعت بیشتری داشته است. فعالان محیط زیست در این شهر خواستار آن هستند که وسعت دقیق آتش سوزی معین شده، مظنونان آتش سوزی دستگیر و به طور شفاف پفراینده آنها رسیدگی و اعلام عمومی گردد.
این اولین بار هم نیست که بخش هایی از تالاب زیبای انزلی می سوزد. سوم شهریور امسال پنج هکتار از همارهای روستای شانگهای پرده انزلی آتش گرفت و این آتش سوزی هم عمدی اعلام شد. همچنین در سال 98 هم حدود 10 هکتار از همارهای تالاب بین المللی انزلی سوزانده شد.
در سمت راست محدوده کمربندی انزلی هنوز باقیمانده همارهای سوخته قابل مشاهده است. زمین هایی که حالا اغلب تصرف و تبدیل به منطقه متفاوتی شده است. یک جا دکه قایق سواری می بینی، جای دیگر پرورش ماهی و جایی هم پرورش گل و گیاه. برخی از محلی ها مدعی اند این زمین ها متعلق به اجدادشان است و زمانی زیر آب رفته و حالا که زمین ها دوباره از آب بیرون آمده وقت آن است که اراضی شان را پس بگیرند. در محله چراغ پشتان در بخش جنوب غربی کمربندی انزلی خرید و فروش زمین های تالاب رونق گرفته؛ خریدار زمینش را با شن و ماسه خشک می کند و تمام.
دکتر عبدالرضا نوفرستی، عضو هیأت علمی دانشگاه و فعال محیط زیست در پاسخ به این سؤال که آتش سوزی در همارها چه تأثیر زیست محیطی بر تالاب دارد، می گوید: این آتش سوزی ها بیشتر زندگی جاندارانی را که در تالاب زندگی می کنند، تحت تأثیر قرار می دهد. این همارها مکان مناسبی برای تخمگذاری پرندگان هستند و زیستگاه اصلی گونه های جانوری اند. آتش سوزی می تواند چرخه اکوسیستم را نابود کند و برخی از این گونه ها بویژه خزندگان هم در این آتش سوزی از بین می فرایند و چرخه زندگی آنها تحت تأثیر قرار می گیرد.
او معتقد است: مهم ترین بی تدبیری مسئولان در بحث تالاب انزلی احداث کمربندی بوده که بسیاری از مسیرهای تالاب با آن بسته شد. همچنین الان مدیریت تالاب، بین نهادهای مختلف مدیریتی سرگردان است. به هرحال هر 500 یا هر 1000 متر از مساحت تالاب نیازمند نیروهای گشت زنی است تا اتفاق های این گونه رخ ندهد.
او کاهش سطح آب تالاب را به کاهش آب دریای خزر مرتبط می داند: عامل اصلی کم شدن آب تالاب عقب نشینی سطح آب دریای خزر است. اما مسائل دیگری مانند ورود فاضلاب های شهری و روستایی و پساب ها به تالاب هم وجود دارد. جدا از اینها رسوبات به تالاب وارد می گردد و با توجه به اینکه دریا مکش لازم را ندارد این رسوبات در تالاب می ماند و همه اینها باعث کاهش آب تالاب می گردد. این روزها بخشی از تالاب کاملاً خشک شده و می توان در آن پیاده روی کرد. اینها معضلات اصلی است هرچند برخی می گویند تالاب سرانجام به شکل اولیه خود برمی گردد و منطقه ها باقیمانده می تواند برای بومگردی و توسعه شهر انزلی و گردشگری استفاده شوند. اما آنها نمی دانند که خشک شدن تالاب تبعات جدی برای شهر انزلی دارد. تالاب جلوی ورود سیلاب ها را به شهر می گیرد. بحث بعدی گرد وغبار است که خشک شدن تالاب می تواند تبدیل به کانون ریزگردها و گرد و غبار گردد مثل اتفاقی که در دیگر نقاط کشور شاهدش هستیم.
محمد کهنسال، عضو هیأت مدیره و مسئول کمیسیون محیط زیست انجمن طرفداران توسعه بندر انزلی هم می گوید: زمانی که میزان مواد مغذی (ازت و فسفات) در تالاب افزایش می یابد، یعنی حجم فاضلاب ها زیاد می گردد، رشد همارها هم در تالاب زیاد می گردد و این دقیقاً در تالاب انزلی اتفاق افتاده است. اینها در فصول گرم سال که با کمبود آب روبه رو هستیم زمینه آتش سوزی را فراهم می کند. اما آتش سوزی اخیر در انزلی عمدی بوده و بارها در سال های گذشته چنین آتش سوزی هایی اتفاق افتاده اما رسانه ای نشده است. سال 95 و 98 موارد گسترده تری را دیدیم که رسانه ای شد اما هیچ کدام در حد اتفاق اخیر در محله چراغ پشتان در بخش جنوب غربی کمربندی انزلی نبوده. این آتش سوزی، گستره زیادی داشت و دسترسی تجهیزات آتش نشانی به آن سخت بود که باعث شد بخش وسیعی از تالاب آتش بگیرد. منطقه ای که آتش گرفته متعلق به افراد نبوده و جزو بستر و حریم تالاب محسوب می گردد و از نظر اکولوژیکی هم جای با ارزشی است. باید بدانیم همه بخش های تالاب با ارزشند؛ هم بخشی که بلندی دارد هم جایی که آب و همار دارد. موجوداتی مثل ماهی ها و دوزیست ها آنجا زندگی می کنند و زندگی همه اینها در کنارهم معنا پیدا می کند.
به گفته این فعال محیط زیست، تالاب انزلی این روزها با انواع و اقسام مسائل روبه رو است؛ از ورود انواع فاضلاب و زهاب های کشاورزی گرفته تا ورود پساب دامداری ها و رسوباتی که به خاطر آسیب مراتع و جنگل ها وارد تالاب شده و ناشی از برداشت شن و ماسه در رودخانه ها است. همچنین پروژه های عمرانی مختلفی در حاشیه تالاب اجرا شده که به آن آسیب زده است. معضل بعدی وجود و رشد گونه های مهاجم است. درسال های گذشته آزولا به تالاب آسیب های جدی زد و اکنون گونه مهاجم دیگری به نام سنبل آبی باعث آسیب شده است. این گونه در کنار دیگر مسائل باعث کاهش تراز آب تالاب شده است. تعریق آب این گیاه به مراتب از تبخیر طبیعی بیشتر است و در جاهایی که این گیاه وجود دارد چند برابر دیگر قسمت های تالاب آب از دست رفته. پایین رفتن تراز آب دریاچه کاسپین و بارش هایی که در محدوده تالاب صورت می گیرد عدم تعادل بین آب شور و شیرین و کمتر شدن بارش ها و برداشت های بی رویه آب از تالاب و... همه باعث پایین رفتن سطح آب تالاب شده. همچنین تالاب یک متولی معین ندارد و وزارت نیرو وسازمان محیط زیست و دیگر نهادها در مدیریت آن دخیلند. درحالی که تالاب یک محدوده ملی است و با همه این آشفتگی ها نمی توان یک اقدام اصولی برای آن انجام داد.
او ادامه می دهد: در مسأله آتش سوزی هم همین مسأله رخ داد و بحث بر سر مالکیت و نبود هماهنگی بین ارگان ها زمینه را برای فعالیت فرصت طلبان و سودجویان فراهم کرد تا بتوانند بخش هایی از تالاب را مایملک خود کنند. تالاب انزلی بحران زده است و باید با مجموعه ای از هماهنگی ها و دادن اختیار تام به یک ارگان برای رسیدگی به آن فکری کرد وگرنه با برگزاری جلسه آن هم هر سه ماه یک بار نمی توان به احیای دوباره آن دل بست.
منبع: خبرگزاری ایسناbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا