حفظ و مقاوم سازی بناهای تاریخی با برنامه ریزی و تدبیر امکان پذیر است - آریا بلاگ

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه امروز چهارشنبه با بیان این مطلب زلزله را رخداد طبیعی برشمرد که از روز نخست آفرینش زمین، همراه آن است به طوری که می توان زلزله را یک خصیصه برای زمین دانست.

او اضافه کرد: وجود گسل های زمین شناختی به سرزمین ایران ویژگی های خاص و ویژه ای عطا نموده؛ ویژگی هایی که این سرزمین را از نظر اقلیمی و حتی فرهنگی با سایر نقاط جهان متمایز ساخته است.

عمرانی با بیان اینکه زلزله همانند سایر حوادث طبیعی یکی از خصیصه های سرزمین ایران است؛ حوادثی که کثرت رخداد آنها سبب شده تا ایران جز10 کشور اول جهان از نظر بروز این گونه حوادث و رخداد ها گردد توضیح داد: طبیعی است که گستردگی این رخداد ها سبب خسارات انسانی، مالی، فرهنگی و اجتماعی در هر کجای زمین می گردد.

به گفته عمرانی حضور دیر باز اقوام گوناگون در سرزمین ایران نشان می دهد که رویکرد ایرانیان در برابر زلزله، رویکرد همنوایی است آنها می دانستند که هر کجا زلزله هست آب نیز هست و این بدلیل وجود گسل هاست، جایی که جابجایی لایه های زمین سبب می گردد تا آب های زیرزمینی جاری شوند جایی مانند چشمه ها، آنها آموختند تا با انجام اعمالی می توان از آب های بالا آمده در لایه های زمین بهره جست، اینگونه ساخت قنات در این سرزمین شکل گرفت.

او اعلام کرد: اما زلزله تنها با خود، آب ندارد همراه خود ویرانی و مرگ نیز بهمراه دارد، چه انسان به سرزمینی آماده باشد و چه نیامده باشد ،زلزله آمدنی است پس چه بهتر که برای آن آماده باشیم.

او در ادامه با اشاره به زلزله های بزرگی که در ایران به وقوع پیوسته است از زلزله شمال خراسان (1308)، سلماس (130)، بویین زهرا(1342)، طبس (1357)، شمال قائن (1385)، رودبار و منجیل (1369) بم (1382) و کرمانشاه (1396) نام برد و گفت: امروز پانزدهمین سال وقوع زلزله بم است که در مقیاس 6.3 ریشتر در 5 دی ماه 1382 ساعت 5:26 دقیقه بامداد استان کرمان را لرزاند وموجب کشته شدن بیش از چهل هزار نفر از ساکنین بم و حومه آن شد.

تنوع میراث ملموس و غیرملموس بم

سرپرست پژوهشگاه اضافه کرد: این سانحه نه تنها به شهر بم و پیرامون آن آسیب شدید رساند و زیر ساخت های شهری، آب رسانی (قنوات) و کشاورزی را از کار انداخت بلکه ارگ تاریخی (غیر مسکون) و عظیم بم را به شدت تخریب کرد به نحوی که تاریخ دو هزار ساله بم چنین رخداد هولناکی را به خود ندیده بود.

او اضافه کرد: پس از حادث شدن این زمین لرزه، با تشکیل ستاد بحران به ریاست رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور و فعال شدن پایگاه پژوهشی - عملیاتی سازمان با همکاری یونسکو در بم، کارگاه بین المللی نجات بخشی میراث فرهنگی بم از تاریخ 29 فروردین تا 2 اردیبهشت ماه 1383 با شرکت بیش از 50 تن از کارشناسان برجسته ملی و بین المللی در بم برگزار و بیانیه و توصیه های ویژه ای تدوین شد.

او خاطر نشان ساخت که البته طبق برنامه ریزی قبلی و در تداوم برگزاری دو کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران در سال های 1374 و 1378، قرار بود سومین کنگره در تاریخ 25 لغایت 29 فروردین 1383 برگزار گردد که با این رخداد ناگوار به یکسال بعد موکول شد.

عمرانی اضافه کرد: در این راستا جورجو کروچی، استاد تکنیک و مرمت سازه های بناهای تاریخی از دانشگاه رم، به عنوان مشاور یونسکو به دفعات به بم سفر کرد و در کارگاه بین المللی بم شرکت فعال داشت.

او گفت: کروچی در نوشته هایش تأکید می نماید؛ ارزش ارگ نه تنها در ساختار و معماری آن بلکه و شاید بیش از همه در تاریخ و نشانی است که از گذر قرن ها در خود نهفته دارد و این مهمی است که باید در گزینش نوع مرمت و بازسازی، کاملاً مد نظر قرار گیرد.

عمرانی با بیان این نکته که تنوع میراث ملموس و غیرملموس بم گویای ارزش هایی است که به تاریخ طولانی و پیچیده این شهر تعلق دارند گفت: میراث بم منظری فرهنگی شامل محیط بیابانی، استفاده هوشمندانه از آب و نظام های مدیریت و توزیع آن (نظیر قنات)، کاربری اراضی، باغات ، محیط مصنوع و شهری است.

او در ادامه با اشاره به خدمات شهریار عدل برای شناسایی منظر فرهنگی بم و تهیه پرونده ثبت جهانی آن توضیح داد: بدیهی است فرو ریختن ساختمان ها و سقوط آوار در اثر زمین لرزه، خطری جدی برای انسان و آثار تاریخی است.

او با بیان این نکته که امروزه ایمنی در برابر چنین رویدادی چه برای سازه های میراثی و چه ساختمان های جدید، امری ضروری تشخیص داده شده توضیح داد: با عنایت به این مهم، در محیط تاریخی باید پا را از محدوده تحلیل های مهندسی و شیوه های طراحی استاندارد امروز فراتر گذاشت و برای انجام این کار درک کامل و استفاده احتمالی از روش های سنتی موجود در منطقه و جهان که در ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله، استفاده می گردد ضروری است.

دومین همایش توانمند سازی میراث معماری و شهری در برابر زلزله توسط پژوهشگاه

او گفت: با این مقدمه و با توجه به صندلی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، به عنوان نهادی علمی و پژوهشی در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و در چارچوب توضیح وظایف این نهاد تصمیم گرفته شد تا به صورت همه جانبه به موضوع زلزله پرداخته گردد.

عمرانی اضافه کرد: گام نخست در این راه، طرح مسئله به وسیله برگزاری همایشی در این باره بود تا به صورت گسترده باعث جلب نظر اساتید، متخصصین، پژوهشگران و دست اندرکاران رشته های مرتبط معماری، مرمت و سازه در سطح داخل و خارج از کشور گردد بدین منظور پس از تشکیل کمیته علمی شامل اساتید و متخصصان صاحب نظر در این رشته ها ، اولین همایشی تخصصی با حضور سخنرانان برجسته داخلی و خارجی در دی ماه سال 1395 در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار گردید.

او اظهار کرد: با توجه احتیاج به تحقیقات گسترده تر و نظر به استقبال بعمل آمده، پژوهشگاه بر آن شد تا دومین همایش تخصصی به صورت گسترده تر با مشارکت مراکز آموزشی و پژوهشی کشور و نیز مشارکت کمیته بین المللی علمی تحلیل و مرمت سازه های معماری میراثی را در راستای ارتقای مطالعات مرتبط با موضوع زلزله و حفاظت از میراث معماری و شهری و بهره گیری از تجارب ملی و بین المللی، در اسفندماه امسال برگزار کند.

سرپرست پژوهشگاه با تأکید بر این نکته که باید علم به زلزله خیزی ایران را به باور و یقین بدل کرد تا بدینوسیله آداب زیستن با زلزله را آموخت و ترویج داد توضیح داد : فرهنگ زیستن با زلزله احتیاج به اصلاح الگوهای زیست و زندگی و نیز برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت دارد.

عمرانی در سرانجام گفت: فرهنگ زیستن با زلزله به ما خواهد آموخت که با برنامه ریزی و تدبیر می توان مقتضیات فرهنگی جامعه را که در کالبد بافت ها و بناهای تاریخی تبلور یافته حفظ و بناها را مقاوم ساخت و در بازسازیهای پس از زلزله از تجارب هزاران ساله معماری و شهرسازی این سرزمین بهره گرفت.