گزارش حمل و نقل عمومی در بلگراد، صربستان - آریا بلاگ

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با bestcanadatours.com مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

تحول بزرگ: حمل و نقل عمومی رایگان از سال 2025

شهرداری بلگراد اعلام کرده است که از تاریخ اول ژانویه 2025، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای تمامی ساکنان شهر رایگان خواهد بود . این تصمیم، بلگراد را به بزرگترین پایتخت اروپایی تبدیل می‌کند که چنین طرحی را به اجرا در می‌آورد .

اهداف اصلی طرح

این طرح جامع با اهداف چندگانه‌ای به اجرا در خواهد آمد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• کاهش آلودگی هوا و ترافیک: با تشویق شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی به جای خودروهای شخصی، انتظار می‌رود میزان آلاینده‌های هوا و حجم ترافیک به شکل قابل توجهی کاهش یابد .
• ارتقای پایداری شهری: این اقدام بخشی از یک برنامه گسترده‌تر برای بهبود سیستم حمل و نقل و حرکت به سوی شهری پایدارتر و دوستدار محیط زیست است .
• کاهش هزینه‌های زندگی و افزایش عدالت اجتماعی: این طرح با حذف هزینه‌های حمل و نقل، به ویژه برای خانوارهای کم‌درآمد، به تقویت عدالت اجتماعی و کاهش فشار اقتصادی کمک می‌کند .
• آماده‌سازی برای مترو: این سیاست به عنوان زمینه‌سازی برای پذیرش و استفاده گسترده از مترو در آینده تلقی می‌شود و به تشویق شهروندان برای استفاده از شبکه یکپارچه حمل و نقل عمومی کمک می‌کند .

وسایل نقلیه تحت پوشش و استثنائات

این طرح شامل اتوبوس‌ها، ترامواها، ترولی‌بوس‌ها (اتوبوس‌های برقی) و قطار شهری (BG:VOZ) می‌شود .

• استثنائات: به طور رسمی اعلام شده است که این طرح شامل مینی‌بوس‌های سریع‌السیر (خطوط E) و خط اتوبوس فرودگاه (A1) نخواهد شد .

دیدگاه‌ها و انتقادات کارشناسان

اگرچه منابع موجود انتقادات مستقیمی را به طرح مشخص بلگراد پوشش نمی‌دهند، اما کارشناسان اقتصاد و حمل و نقل چالش‌ها و نقدهای کلی را در مورد چنین طرح‌هایی مطرح می‌کنند که می‌تواند برای بلگراد نیز صادق باشد :

• پایداری مالی: اجرای چنین طرحی نیازمند بودجه عمومی بسیار بزرگ و پایداری است تا بتواند هزینه‌های جاری مانند نگهداری، حقوق کارکنان و توسعه خطوط را پوشش دهد .
• تأثیر محدود بر کاهش ترافیک: تحقیقات در شهرهایی مانند تالین (پایتخت استونی) نشان می‌دهد که بخش بزرگی از مسافران جدید، افرادی هستند که پیش از آن پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری می‌کردند، نه رانندگان خودروهای شخصی .
• نیاز به زیرساخت قوی: رایگان شدن حمل و نقل باعث رشد شدید تعداد مسافران می‌شود . اگر زیرساخت‌ها برای این افزایش تقاضا آماده نباشد، می‌تواند منجر به ازدحام شدید و کاهش کیفیت خدمات شود .

انواع وسایل حمل و نقل عمومی

اتوبوس، ترولی‌بوس و مینی‌بوس

• اتوبوس‌ها ستون فقرات حمل و نقل عمومی بلگراد را تشکیل می‌دهند و با بیش از 176 خط روزانه و 27 خط شبانه، گسترده‌ترین پوشش را دارند.
• ترولی‌بوس‌ها (اتوبوس‌های برقی) با 7 خط، عمدتاً در مناطق مرکزی شهر فعالیت می‌کنند و بسیاری از آن‌ها از "میدان دانشجویان" (Studentski Trg) شروع می‌شوند.
• مینی‌بوس‌ها (خطوط E) گزینه‌ای سریع‌تر و راحت‌تر هستند، اما در روزهای یکشنبه و تعطیلات رسمی خدماتی ارائه نمی‌دهند و بلیط آن‌ها گران‌تر است . این خطوط شامل طرح حمل و نقل رایگان نخواهند شد .

خط تراموای شماره 2 (Krug dvojke): گشتی نوستالژیک در قلب بلگراد

خط تراموای شماره 2 که به «کروگ دویکه» (Krug dvojke) یا «حلقه خط دو» مشهور است، یکی از نمادهای شهر بلگراد محسوب می‌شود . این خط از سال 1924 به صورت دایره‌ای در مرکز شهر حرکت می‌کند و مانند یک موزه متحرک، از کنار بسیاری از جاذبه‌های مهم توریستی عبور می‌کند .

• مسیر و ایستگاه‌های توریستی: این خط دارای 17 ایستگاه است و دسترسی به جاذبه‌های زیر را فراهم می‌سازد :
  • ایستگاه Kalemegdan: برای بازدید از قلعه بلگراد و پارک کالمگدان .
  • ایستگاه Pijaca Skadarlija: برای گشت و گذار در خیابان اسکادارلیا، محله بوهمی و پر از رستوران‌های سنتی .
  • ایستگاه Savski Trg: نزدیک به ایستگاه اصلی سابق قطار و پروژه Waterfront بلگراد .
  • ایستگاه Trg Slavija: یکی از میدان‌های اصلی و پرتردد شهر .
  • ایستگاه Vukov Spomenik: یک ایستگاه زیرزمینی که با سیستم قطار شهری BG:VOZ تلاقی دارد .
  • این مسیر همچنین از نزدیکی میدان جمهوری، تئاتر ملی و خیابان کنز میهایلووا (خیابان اصلی خرید شهر) عبور می‌کند .

قطار شهری (BG:VOZ): ستون فقرات حمل و نقل ریلی

سیستم قطار شهری بلگراد با نام BG:VOZ، نقش مهمی در اتصال حومه شهر به مرکز و جابجایی سریع مسافران دارد . این سیستم که توسط شرکت "مترو و قطار بلگراد" اداره می‌شود، از زیرساخت‌های راه‌آهن ملی صربستان استفاده می‌کند .

• خطوط و ایستگاه‌های کلیدی: BG:VOZ دارای 4 خط اصلی است که در بخش مرکزی شهر، از جمله در دو ایستگاه زیرزمینی Vukov Spomenik و Karađorđev Park، مسیر مشترکی دارند .
  • خط 1: Batajnica ↔ Ovča .
  • خط 2: Resnik ↔ Ovča .
  • خط 3: Mladenovac ↔ Ovča .
  • خط 4: Lazarevac ↔ Ovča .
• یکپارچگی و زمان‌بندی: این خطوط از طریق ایستگاه‌های مهمی مانند Beograd Centar (Prokop)، Novi Beograd و Vukov Spomenik با سایر وسایل حمل و نقل یکپارچه شده‌اند . فرکانس حرکت قطارها بسته به خط و زمان روز بین 30 تا 90 دقیقه متغیر است . برنامه‌هایی برای افزودن خطوط جدید، از جمله خطی به سمت فرودگاه نیکولا تسلا وجود دارد .

حمل و نقل از فرودگاه نیکولا تسلا به مرکز شهر

فرودگاه بین‌المللی نیکولا تسلا در فاصله 18 کیلومتری غرب مرکز شهر بلگراد واقع شده است . دو گزینه اصلی حمل و نقل عمومی برای رسیدن به مرکز شهر وجود دارد:

• 1. مینی‌بوس خط A1: این خط گزینه‌ای سریع و مستقیم به سمت میدان اسلاویا (Slavija Square) است . زمان سفر حدود 30 دقیقه است و این خط شامل طرح رایگان‌سازی نمی‌شود .
• 2. اتوبوس خط 72: این خط گزینه‌ای ارزان‌تر اما با زمان سفر طولانی‌تر (30 تا 40 دقیقه) به سمت پایانه زلنی وناک (Zeleni Venac) است . این خط شامل طرح رایگان‌سازی خواهد شد.

پروژه مترو بلگراد: رویایی یک قرنی

بلگراد یکی از معدود پایتخت‌های اروپایی با این جمعیت است که هنوز مترو ندارد . پروژه ساخت مترو پس از دهه‌ها انتظار، سرانجام وارد فاز اجرایی شده است .

تاریخچه پرماجرای مترو: دهه‌ها انتظار و تعویق

پروژه متروی بلگراد، رؤیایی صدساله است که با موانع متعدد سیاسی، اقتصادی و فنی روبرو بوده است .

• طرح‌های اولیه (دهه 1920 تا 1970): نخستین ایده‌ها در دهه 1920 مطرح شد . در دهه 1970، در دوران ریاست برانکو پشیچ بر شهرداری، طرحی جامع برای دو خط مترو تدوین گشت .
• دلایل اصلی تأخیرهای طولانی:
  • موانع سیاسی و اقتصادی (دهه 1980): پروژه "بسیار گران" توصیف شد و بودجه آن صرف توسعه شبکه تراموا شد . همزمان، مخالفت جمهوری‌های اسلوونی و کرواسی مانع از اجرای طرح مشارکت شوروی در ساخت مترو شد .
  • فروپاشی یوگسلاوی (دهه 1990): بی‌ثباتی سیاسی و جنگ‌ها، پروژه را برای سال‌ها به حاشیه راند .
  • بی‌ثباتی در برنامه‌ریزی و اولویت‌ها (دهه 2000 تا امروز): طرح‌ها بارها بین "متروی سبک" و "متروی کامل" تغییر کردند . اخیراً نیز تخصیص بودجه به پروژه‌هایی مانند نمایشگاه EXPO 2027 باعث کندی پیشرفت مترو شده است .

وضعیت فعلی و مسیر خطوط

• جدول زمانی: عملیات ساخت مترو رسماً از نوامبر 2021 آغاز شد . تاریخ افتتاح خط اول مترو تا سال 2030 پیش‌بینی می‌شود که نسبت به تاریخ اولیه (2028) به تعویق افتاده است .
• خط 1 (Železnik - Mirijevo): این خط به طول 21.8 کیلومتر و با 21 ایستگاه، جنوب غربی بلگراد را به شمال شرقی آن متصل می‌کند و از ایستگاه‌های کلیدی مانند Sajam، Sava Centar، میدان جمهوری و پل پانچواچکی عبور می‌کند .
• خط 2 (Bežanija - Mirijevo): این خط از بلگراد جدید شروع شده و پس از عبور از ایستگاه‌های مهمی چون Arena، Sava Centar، میدان اسلاویا و پارک کاراجورجو، در منطقه میریژوو با خط 1 تلاقی خواهد داشت .
• یکپارچگی: ایستگاه پارک کاراجورجو (Karađorđev Park) به عنوان یک هاب حمل و نقل کلیدی، مترو را به خطوط تراموا، اتوبوس و قطار شهری (BG:Voz) متصل می‌کند .

نوسازی ناوگان: به سوی حمل و نقلی پاک و مدرن

به موازات طرح رایگان‌سازی، بلگراد یک برنامه جامع برای نوسازی کامل ناوگان حمل و نقل عمومی خود تا سال 2027 را آغاز کرده است .

• اتوبوس‌های جدید: هدف این است که تا پایان سال 2025، هیچ اتوبوسی با عمر بیش از دو سال در خیابان‌ها تردد نکند . برای نمایشگاه EXPO 2027، صربستان 100 دستگاه اتوبوس برقی جدید از شرکت چینی Higer خریداری خواهد کرد .
  • 50 دستگاه از نوع باتری-الکتریک با قابلیت شارژ شبانه خواهند بود .
  • 50 دستگاه دیگر با فناوری ابرخازن (Supercapacitor) کار می‌کنند که قابلیت شارژ سریع در ایستگاه‌های پایانی را دارند .
• تراموا و ترولی‌بوس: این طرح شامل خرید 100 دستگاه ترولی‌بوس و حدود 100 تا 120 دستگاه تراموای جدید تا پایان سال 2027 است .

سیستم بلیط و پرداخت کرایه (معتبر تا 31 دسامبر 2024)

توجه: سیستم بلیط‌فروشی فعلی با آغاز طرح حمل و نقل رایگان در 1 ژانویه 2025 منسوخ خواهد شد. اطلاعات زیر تنها تا پایان سال 2024 معتبر است.

از ماه مه 2023، سیستم جدیدی به نام «بلگراد پلاس» (Belgrade Plus) جایگزین سیستم قدیمی «باس پلاس» شد .

• نحوه استفاده: برخلاف سیستم قدیم، دیگر نیازی به اعتبارسنجی (Validate) کارت هنگام ورود به وسیله نقلیه نیست و دستگاه‌های کارت‌خوان از وسایل نقلیه حذف شده‌اند .
• پرداخت با پیامک (SMS): مسافران با داشتن یک سیم‌کارت محلی، کد مربوط به بلیط را به شماره 9011 ارسال می‌کنند. پیامک تأیید خرید به عنوان بلیط عمل می‌کند .
  • بلیط 90 دقیقه‌ای: کد A90 برای منطقه A (مرکز شهر) با هزینه 50 دینار .
  • بلیط روزانه: کد A1 برای منطقه A با هزینه 120 دینار .
• اپلیکیشن Belgrade Plus: گردشگران و افرادی که سیم‌کارت محلی ندارند، می‌توانند با نصب این اپلیکیشن و اتصال کارت اعتباری خود، بلیط تهیه کنند .
• بلیط کاغذی: امکان خرید بلیط‌های کاغذی از کیوسک‌های فروش روزنامه نیز وجود دارد .

نکات کاربردی برای گردشگران

• نقشه و اپلیکیشن: برای مسیریابی، از اپلیکیشن‌های حمل و نقل عمومی مانند Moovit یا Google Maps استفاده کنید. Moovit به ویژه برای اطلاع از جدول زمانی نامنظم قطارهای BG:VOZ مفید است .
• حمل و نقل فرودگاه: برای رسیدن از فرودگاه به مرکز شهر، از مینی‌بوس A1 برای مسیری سریع به میدان اسلاویا یا اتوبوس 72 برای گزینه‌ای ارزان‌تر به پایانه زلنی وناک استفاده کنید .
• خط 2 تراموا: برای یک گشت‌وگذار ارزان و جالب در مرکز شهر، سوار خط 2 تراموا شوید .
• تاکسی: از گرفتن تاکسی‌های متفرقه در خیابان خودداری کنید و از شرکت‌های معتبر یا اپلیکیشن‌هایی مانند "کار: گو" (Car:Go) استفاده کنید.
• ایمنی: مانند هر شهر بزرگ دیگری، در وسایل نقلیه شلوغ مراقب وسایل شخصی خود باشید.

خلاصه

سیستم حمل و نقل عمومی بلگراد در آستانه یک تحول تاریخی قرار دارد: از اول ژانویه 2025، استفاده از اتوبوس، تراموا، ترولی‌بوس و قطار شهری (BG:VOZ) برای ساکنان شهر رایگان خواهد شد . این طرح که با اهدافی چون کاهش آلودگی هوا و افزایش عدالت اجتماعی اجرا می‌شود، شامل خطوط سریع‌السیر مینی‌بوس (E) و خط فرودگاه (A1) نمی‌شود . همزمان، یک برنامه نوسازی گسترده در حال اجراست که شامل خرید 100 اتوبوس برقی، 100 ترولی‌بوس و 120 تراموای جدید تا سال 2027 است . سیستم فعلی بلیط که تا پایان 2024 معتبر است، بر پایه پرداخت از طریق پیامک به شماره 9011 یا اپلیکیشن Belgrade Plus استوار است و دیگر نیازی به اعتبارسنجی کارت در وسایل نقلیه نیست . پروژه متروی بلگراد نیز پس از یک قرن برنامه‌ریزی و تعویق‌های متعدد سیاسی و اقتصادی، سرانجام در حال ساخت است و پیش‌بینی می‌شود خط اول آن تا سال 2030 افتتاح شود . این مترو با دو خط اولیه و ایستگاه‌های تقاطعی متعدد، به طور کامل با شبکه موجود یکپارچه خواهد شد . در حال حاضر، شبکه حمل و نقل با محوریت اتوبوس‌ها، خط تراموای توریستی شماره 2 (Krug dvojke) و 4 خط قطار شهری (BG:VOZ) به شهروندان و گردشگران خدمات‌رسانی می‌کند . با این طرح‌های نوآورانه، بلگراد گام بزرگی در جهت تبدیل شدن به یک پایتخت مدرن و دوستدار محیط زیست برمی‌دارد .