بهترین جنگل های جهان: سفری به ریه های سبز زمین - آریا بلاگ

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با bestcanadatours.com مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

غول‌های استوایی: قلب تپنده تنوع زیستی

در کمربند استوایی زمین، جنگل‌هایی با تنوع زیستی بی‌نظیر و مقیاسی غیرقابل تصور قرار گرفته‌اند که نقشی کلیدی در اقلیم جهانی دارند.

جنگل بارانی آمازون، آمریکای جنوبی

بزرگترین جنگل بارانی جهان، آمازون، با وسعتی حدود 6.7 میلیون کیلومتر مربع، در 9 کشور آمریکای جنوبی گسترده شده است که بیشترین بخش آن (حدود 60 درصد) در برزیل قرار دارد. این جنگل به تنهایی بیش از یک سوم پوشش درختی مناطق استوایی را شامل می‌شود و رودخانه آمازون، پرآب‌ترین رود جهان، همچون شریانی حیاتی در قلب آن جریان دارد.

• تنوع زیستی: آمازون خانه‌ی حدود 10 درصد از کل گونه‌های شناخته شده در جهان است . این منطقه میزبان بیش از 40,000 گونه گیاهی، 3,000 گونه ماهی، 1,300 گونه پرنده و صدها گونه پستاندار، دوزیست و خزنده است.
• اهمیت: آمازون نقش حیاتی در جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن دارد و بر الگوهای آب و هوایی در مقیاس جهانی تأثیر می‌گذارد . همچنین، حدود 500 گروه بومی در این جنگل زندگی می‌کنند که زندگی‌شان به طور کامل به این اکوسیستم وابسته است.

جنگل بارانی کنگو، آفریقای مرکزی

دومین جنگل بارانی بزرگ جهان در حوضه آبریز رود کنگو واقع شده و بخش‌های وسیعی از شش کشور آفریقایی، از جمله جمهوری دموکراتیک کنگو، را پوشش می‌دهد. این جنگل با وسعتی بیش از 1.6 میلیون کیلومتر مربع، یک گنجینه بی‌نظیر از حیات وحش و گیاهان است.

• حیات وحش منحصر به فرد: جنگل کنگو تنها زیستگاه طبیعی شامپانزه‌های کوتوله (بونوبو) است و جمعیت‌های مهمی از گوریل‌های غربی دشتی، فیل‌های جنگلی آفریقایی و زرافه را در خود جای داده است.
• چالش‌ها: متاسفانه، جنگل‌زدایی، شکار غیرقانونی و استخراج معادن، این اکوسیستم حیاتی را با تهدیدات جدی روبرو کرده است.

جنگل‌های بارانی بورنئو، آسیا

جزیره بورنئو که بین سه کشور اندونزی، مالزی و برونئی تقسیم شده، میزبان یکی از قدیمی‌ترین جنگل‌های بارانی جهان با قدمتی حدود 130 میلیون سال است. این جنگل به دلیل تنوع زیستی فوق‌العاده‌اش شهرت جهانی دارد.

• پناهگاه گونه‌های نادر: بورنئو یکی از آخرین پناهگاه‌های اورانگوتان‌ها، فیل‌های آسیایی و گونه‌های نادری از میمون‌ها و پرندگان رنگارنگ است.
• اکوسیستم غنی: رودخانه‌های پرپیچ‌وخم و غارهای آهکی بزرگ، به زیبایی و پیچیدگی این جنگل افزوده‌اند. مه صبحگاهی و صدای مداوم حشرات، بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه بازدید از این جنگل رویایی است.

کمربند سبز شمالی: جنگل‌های تایگا (بوریال)

جنگل‌های تایگا که با نام جنگل‌های بوریال نیز شناخته می‌شوند، پهناورترین زیست‌بوم خشکی بر روی کره زمین هستند . این کمربند سبز وسیع، نواری پیوسته را در عرض‌های جغرافیایی بالای نیمکره شمالی، درست در جنوب توندرا، تشکیل می‌دهد .

• گستردگی جغرافیایی: این زیست‌بوم با مساحتی حدود 17 میلیون کیلومتر مربع، تقریباً 33٪ از کل پوشش جنگلی جهان را به خود اختصاص داده است . این جنگل‌ها در سراسر آمریکای شمالی (کانادا و آلاسکا)، اروپا (اسکاندیناوی و روسیه) و آسیا (سیبری، مغولستان و شمال ژاپن) گسترده شده‌اند .
• ویژگی‌های اقلیمی و گیاهی: تایگا با زمستان‌های بسیار طولانی و سرد (با دمای تا 50- درجه سانتی‌گراد) و تابستان‌های کوتاه و خنک شناخته می‌شود . پوشش گیاهی غالب آن را درختان مخروطی همیشه‌سبز مانند کاج، صنوبر و نراد تشکیل می‌دهند که با ساختار مخروطی و برگ‌های سوزنی، برای بقا در این اقلیم خشن سازگار شده‌اند . خاک این منطقه به دلیل سرما، معمولاً نازک، اسیدی و فقیر از مواد مغذی است .
• نقش حیاتی در ذخیره کربن: جنگل‌های تایگا یکی از بزرگترین مخازن کربن در سیاره ما هستند . این زیست‌بوم مقادیر عظیمی از دی‌اکسید کربن را از طریق فتوسنتز جذب کرده و آن را در زیست‌توده خود و به ویژه در خاک سرد و مرطوبش ذخیره می‌کند . به دلیل دمای پایین، فرآیند تجزیه مواد آلی بسیار کند است که به انباشت طولانی‌مدت کربن در خاک کمک می‌کند .
• حیات وحش سازگار: با وجود شرایط دشوار، تایگا زیستگاه گونه‌های نمادینی چون خرس قهوه‌ای، گرگ، گوزن موس (بزرگترین گونه گوزن)، گوزن شمالی (کاریبو) و سیاه‌گوش است . حیوانات این منطقه سازگاری‌های ویژه‌ای مانند پوشش ضخیم خز، خواب زمستانی یا مهاجرت دارند . بیش از 300 گونه پرنده نیز در تابستان به این منطقه مهاجرت می‌کنند .

شاهکارهای طبیعی در قاره‌های مختلف

فراتر از غول‌های استوایی و کمربند شمالی، جنگل‌های شگفت‌انگیز دیگری در سراسر جهان وجود دارند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند.

جنگل دین‌تری، استرالیا

واقع در شمال شرقی استرالیا، جنگل دین‌تری با قدمتی بیش از 180 میلیون سال، قدیمی‌ترین جنگل بارانی جهان محسوب می‌شود، حتی قدیمی‌تر از آمازون. این جنگل که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، جایی است که جنگل بارانی به صخره‌های مرجانی بزرگ (Great Barrier Reef) می‌رسد.

• موزه زنده تکامل: دین‌تری زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری باستانی و نادری است که در هیچ کجای دیگر دنیا یافت نمی‌شوند، از جمله کانگوروهای درختی و کاسواری (نوعی پرنده بزرگ) .

جنگل ملی تونگاس، ایالات متحده آمریکا

بزرگترین جنگل ملی ایالات متحده با مساحتی حدود 69,000 کیلومتر مربع در جنوب شرقی آلاسکا قرار دارد. تونگاس بزرگترین جنگل بارانی معتدل باقی‌مانده در جهان است و چشم‌اندازهای آن شامل آبدره‌ها، یخچال‌های طبیعی و جزایر متعدد می‌شود.

• حیات وحش غنی: این جنگل زیستگاه جمعیت‌های بزرگی از خرس‌های گریزلی و سیاه، عقاب‌های سرسفید و پنج گونه ماهی سالمون اقیانوس آرام است. درختان صنوبر سیتکا در این منطقه می‌توانند تا 700 سال عمر کنند.

پارک ملی و ایالتی ردوود، ایالات متحده آمریکا

این پارک که در سواحل شمالی کالیفرنیا قرار دارد و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است، خانه‌ی بلندترین موجودات زنده روی زمین، یعنی درختان سکویای همیشه‌سبز ساحلی (Sequoia sempervirens) است . این غول‌های باستانی نه تنها یک شگفتی طبیعی هستند، بلکه مهندسان اصلی اکوسیستم منحصربه‌فرد خود نیز به شمار می‌روند.

• غول‌های زنده: این درختان می‌توانند به ارتفاعی بیش از 100 متر و عمری بیش از 2000 سال دست یابند . راز این دیرزیستی در پوست ضخیم و سرشار از تانن آن‌ها نهفته است که تا 30 سانتی‌متر ضخامت داشته و آن‌ها را در برابر آتش‌سوزی، حشرات و بیماری‌ها مقاوم می‌سازد .
• همزیستی با مه: یکی از سازگاری‌های کلیدی این درختان، توانایی جذب رطوبت از مه غلیظ ساحلی است . در تابستان‌های خشک، آن‌ها می‌توانند تا 45 درصد از آب مورد نیاز خود را مستقیماً از طریق برگ‌هایشان جذب کنند . تاج پوشش متراکم آن‌ها نیز مه را به دام انداخته و پدیده‌ای به نام "چکه مه" (Fog Drip) را ایجاد می‌کند که رطوبت حیاتی را برای کف جنگل فراهم می‌آورد .
• اکوسیستم غنی: این جنگل‌ها پناهگاه تنوع زیستی غنی هستند. سایه عمیق درختان، محیطی ایده‌آل برای رشد سرخس‌ها و خزه‌ها ایجاد می‌کند . گونه‌های نمادینی چون گوزن روزولت، خرس سیاه و عقاب سرسفید در این پارک زندگی می‌کنند . همچنین، درختان کهنسال، زیستگاه آشیانه‌سازی برای پرندگان در معرض خطری مانند جغد خالدار شمالی هستند . حتی کنده‌های افتاده نیز با بازگرداندن مواد مغذی به خاک و ایجاد پناهگاه، به چرخه حیات جنگل کمک می‌کنند .

جنگل معتدل والدیویان: جزیره‌ای زیست‌جغرافیایی در آمریکای جنوبی

این جنگل استثنایی با مساحتی نزدیک به 248,000 کیلومتر مربع در امتداد ساحل غربی جنوب آمریکای جنوبی (شیلی و آرژانتین) قرار دارد . این منطقه یک "جزیره زیست‌جغرافیایی" واقعی است که از شمال توسط بیابان آتاکاما، از شرق توسط رشته‌کوه آند و از غرب توسط اقیانوس آرام محصور شده است . این انزوای طولانی‌مدت، به ویژه در عصر یخبندان که کوه‌های آند مانع پیشروی یخ‌ها شدند، این جنگل را به پناهگاهی برای گونه‌های باستانی تبدیل کرد و باعث شد مسیری تکاملی مستقل را طی کند .

• پوشش گیاهی باستانی و بومی: در نتیجه این انزوا، جنگل والدیویان دارای سطح فوق‌العاده بالایی از گونه‌های بومی است، به طوری که نیمی از گیاهان چوبی آن در هیچ کجای دیگر جهان یافت نمی‌شوند . پوشش گیاهی آن ترکیبی از درختان پهن‌برگ همیشه‌سبز، بامبوهای انبوه و مخروطیان باستانی است . از نمادهای آن می‌توان به درخت "آلرس" (Fitzroya cupressoides)، نوعی سرو پاتاگونیایی که می‌تواند بیش از 3600 سال عمر کند و یکی از کهنسال‌ترین موجودات زنده زمین است، اشاره کرد . همچنین درخت "آرائوکاریا" (Araucaria araucana) یا "معمای میمون" که از دوران دایناسورها باقی مانده، در این جنگل می‌روید .
• حیات وحش منحصر به فرد: این جنگل خانه کوچک‌ترین گوزن جهان "پودو" (Pudu puda) و کوچک‌ترین گربه قاره آمریکا "کُدکُد" (Leopardus guigna) است . دیگر جانوران بومی شامل "مونیتو دل مونته" (یک کیسه‌دار درختی کوچک) و "قورباغه داروین" هستند . با این حال، قطع بی‌رویه درختان این اکوسیستم بی‌نظیر را تهدید می‌کند .

جنگل ابر مونته‌ورده، کاستاریکا

این جنگل که در ارتفاعات رشته‌کوه تیلاران در کاستاریکا قرار دارد، یکی از مشهورترین جنگل‌های ابری جهان است . ویژگی منحصربه‌فرد آن، حضور دائمی مه و ابر در ارتفاع تاج پوشش جنگل است که رطوبتی نزدیک به 100 درصد را فراهم می‌کند . این "بارش افقی" که از تراکم مه بر روی شاخ و برگ گیاهان حاصل می‌شود، اکوسیستمی با دمای خنک و پایدار و خاکی بسیار غنی از مواد آلی ایجاد کرده است .

• بهشت گیاهان هوازی (اپی‌فایت‌ها): رطوبت دائمی، مونته‌ورده را به "مرکز جهانی اپی‌فایت‌ها" تبدیل کرده است . این گیاهان که روی درختان دیگر رشد می‌کنند اما انگل نیستند، رطوبت را مستقیماً از هوا می‌گیرند . این جنگل میزبان بیش از 800 گونه اپی‌فایت، از جمله بیش از 500 گونه ارکیده، و انواع بی‌شمار سرخس و بروملیاد است .
• حیات وحش نمادین و شکننده: با وجود وسعت کم، این منطقه حدود 2.5 درصد از تنوع زیستی جهان را در خود جای داده است .
  • مرغ کِتزال درخشان: این پرنده زیبا با پرهای زمردین، نماد جنگل‌های ابری است و مونته‌ورده یکی از بهترین مکان‌ها برای مشاهده آن است . بقای آن به درختان قدیمی و میوه‌های خانواده آووکادو در این جنگل وابسته است .
  • قورباغه طلایی (منقرض شده): این قورباغه کوچک و درخشان که تنها در منطقه‌ای به وسعت 4 کیلومتر مربع در این جنگل زندگی می‌کرد، در سال 2004 رسماً منقرض اعلام شد . انقراض آن، که ترکیبی از خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی و یک بیماری قارچی کشنده بود، به نمادی غم‌انگیز از شکنندگی اکوسیستم‌ها در برابر تغییرات جهانی تبدیل شده است .

سوندربانس، بنگلادش و هند

سوندربانس بزرگترین جنگل حرای (مانگرو) یکپارچه در جهان است که در دلتای تشکیل شده توسط رودخانه‌های گنگ، براهماپوترا و مگنا قرار دارد. این جنگل که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، شبکه‌ای پیچیده از آبراه‌های جزر و مدی و جزایر کوچک است.

• قلمرو ببر بنگال: این منطقه یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های ببر بنگال است که به طرز شگفت‌انگیزی با زندگی در محیط آبی و خشکی سازگار شده‌اند. همچنین، این جنگل زیستگاه کروکودیل‌های آب شور و گونه‌های مختلف پرندگان است.

جنگل خون اژدها، یمن

در جزیره سقطرای یمن، که حدود 6 میلیون سال پیش از قاره آفریقا جدا شد، یکی از عجیب‌ترین مناظر گیاهی جهان قرار دارد . انزوای طولانی این جزیره باعث شده تا حدود یک سوم گیاهان آن بومی باشند .

• درخت خون اژدها: نماد اصلی این جزیره، درخت خون اژدها (Dracaena cinnabari) است که با ظاهر چترمانند و منحصر به فرد خود شناخته می‌شود . این درخت نام خود را از شیره قرمز رنگی گرفته که هنگام بریده شدن از تنه‌اش خارج می‌شود و از دیرباز در طب سنتی و به عنوان رنگدانه کاربرد داشته است .
• سازگاری با خشکی: شکل چترمانند تاج این درخت یک سازگاری هوشمندانه برای بقا در محیط خشک است . این تاج متراکم با ایجاد سایه، تبخیر آب از خاک را کاهش می‌دهد و همچنین رطوبت مه را جذب کرده و به سمت ریشه‌ها هدایت می‌کند .
• تهدیدهای بقا: با این حال، تغییرات اقلیمی، خشکسالی و چرای بی‌رویه توسط بزهای غیربومی که نهال‌های جوان را از بین می‌برند، بقای این گونه باستانی را با خطر جدی مواجه کرده است .

جنگل‌هایی با شهرت فرهنگی و افسانه‌ای

برخی جنگل‌ها نه تنها به خاطر طبیعت، بلکه به دلیل پیوندشان با فرهنگ و افسانه‌های انسانی شهرت یافته‌اند.

جنگل سیاه، آلمان

این رشته‌کوه جنگلی در جنوب غربی آلمان، با مساحتی حدود 6,000 کیلومتر مربع، نام خود را از تراکم بالای درختان کاج و صنوبر گرفته که مانع رسیدن نور خورشید به کف جنگل می‌شود.

• سرزمین افسانه‌ها: جنگل سیاه الهام‌بخش بسیاری از افسانه‌های برادران گریم مانند "هانسل و گرتل" بوده است. این منطقه همچنین به خاطر ساعت‌های کوکو، کیک جنگل سیاه و دهکده‌های زیبایش معروف است.

بیشه بامبو آراشیاما، ژاپن

در حومه شهر کیوتو، بیشه بامبو آراشیاما یکی از منحصربه‌فردترین مناظر طبیعی ژاپن را ارائه می‌دهد. مسیر پیاده‌روی که از میان ساقه‌های سر به فلک کشیده بامبو می‌گذرد، فضایی جادویی و آرامش‌بخش ایجاد می‌کند.

• سمفونی طبیعت: صدای وزش باد در میان ساقه‌های بامبو آنچنان خاص است که توسط دولت ژاپن به عنوان یکی از "100 منظره صوتی ژاپن" انتخاب شده است.

خیابان بائوباب‌ها، ماداگاسکار

در غرب ماداگاسکار، جاده‌ای خاکی از میان صفی از درختان غول‌پیکر بائوباب گراندیدیه (Adansonia grandidieri) می‌گذرد که به "خیابان بائوباب‌ها" شهرت دارد . این منظره، داستان غم‌انگیز تخریب یک جنگل را روایت می‌کند.

• بازماندگان یک جنگل گمشده: این درختان باستانی که عمر برخی از آن‌ها به بیش از 800 سال می‌رسد و در زبان محلی "مادر جنگل" نامیده می‌شوند، زمانی بخشی از یک جنگل استوایی انبوه بوده‌اند . با رشد جمعیت و نیاز به زمین کشاورزی، جنگل‌های اطراف به طور کامل قطع شدند، اما این بائوباب‌ها به دلیل اهمیت فرهنگی و کاربردشان به عنوان منبع آب (برخی تا 4000 لیتر آب ذخیره می‌کنند) توسط مردم محلی حفظ شدند . امروزه این گذرگاه نمادی از زیبایی و در عین حال هشداری درباره عواقب جنگل‌زدایی است . بقای این گونه نیز به دلیل تخریب زیستگاه و انقراض جانورانی که بذر آن را پراکنده می‌کردند (مانند لمورهای غول‌پیکر) در خطر است .

پارک ملی جیوژایگو، چین

این پارک ملی که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد، به خاطر دریاچه‌های فیروزه‌ای رنگارنگ، آبشارهای پلکانی و قله‌های پوشیده از برفش مشهور است. این دره جنگلی زیستگاه گونه‌های در معرض خطری مانند پاندای غول‌پیکر و میمون طلایی پوزه‌کوتاه است.

خلاصه

جنگل‌های جهان، از آمازون پهناور و کنگوی اسرارآمیز گرفته تا کمربند عظیم تایگا و جنگل سیاه افسانه‌ای، گنجینه‌هایی بی‌بدیل و حیاتی برای سلامت کره زمین هستند. این اکوسیستم‌ها نه تنها مسئول تولید بخش بزرگی از اکسیژن سیاره و تنظیم اقلیم جهانی هستند، بلکه پناهگاه میلیون‌ها گونه گیاهی و جانوری و همچنین جوامع بومی می‌باشند. جنگل‌های استوایی مانند آمازون به دلیل تنوع زیستی بی‌نظیرشان شناخته می‌شوند، در حالی که جنگل‌های بوریال (تایگا)، به عنوان بزرگترین زیست‌بوم خشکی جهان، نقشی حیاتی به عنوان یک مخزن عظیم کربن ایفا می‌کنند . هر یک از این جنگل‌ها با ویژگی‌های منحصر به فرد خود-از قدمت شگفت‌انگیز دین‌تری، غول‌های باستانی جنگل ردوود، و اکوسیستم‌های ابری و شکننده مونته‌ورده گرفته تا جنگل والدیویان به عنوان یک "جزیره زیست‌جغرافیایی" با گونه‌های باستانی ، درختان خون اژدهای سقطرا با سازگاری‌های هوشمندانه در برابر خشکی ، و داستان تأمل‌برانگیز خیابان بائوباب‌ها به عنوان یادگاری از یک جنگل گمشده -اهمیت حفاظت از این میراث طبیعی را به ما یادآوری می‌کنند. داستان غم‌انگیز انقراض گونه‌هایی مانند قورباغه طلایی هشداری جدی است مبنی بر اینکه با توجه به تهدیدات روزافزون ناشی از جنگل‌زدایی، تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی، تلاش برای حفظ این "ریه‌های زمین" یک ضرورت فوری و یک مسئولیت جهانی برای بقای نسل‌های آینده است .