دریاچه جوشان دومینیکا: شگفتی زمین گرمایی در قلب کارائیب - آریا بلاگ

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با bestcanadatours.com مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

جایگاه در فهرست میراث جهانی یونسکو

پارک ملی مورن تروآ پیتون در سال 1997 بر اساس دو معیار طبیعی استثنایی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید که اهمیت جهانی این منطقه را نشان می‌دهد :

• معیار (viii): نمونه برجسته از مراحل تاریخ زمین‌شناسی: این پارک نمونه‌ای خارق‌العاده و دست‌نخورده از فرآیندهای ژئومورفولوژیکی ناشی از فعالیت‌های آتشفشانی است . این منطقه طیف وسیعی از ویژگی‌های آتشفشانی شامل حدود 50 دودخان (fumarole)، چشمه‌های آب گرم، سه دریاچه آب شیرین و به ویژه "دریاچه جوشان" را در خود جای داده است . این پدیده‌ها، فرآیندهای زمین‌شناسی فعال را به شکلی دیدنی به نمایش می‌گذارند .
• معیار (x): زیستگاه مهم برای حفاظت از تنوع زیستی: این پارک یکی از نادرترین مناطق جنگلی عمدتاً دست‌نخورده در حوزه کارائیب است و به عنوان یک کانون مهم تنوع زیستی و گونه‌های بومی در سطح جهانی شناخته می‌شود . پارک با داشتن تنوع چشمگیری از انواع جنگل‌ها، زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی از جمله گونه‌های بومی در معرض خطر مانند طوطی امپریال (Sisserou) و طوطی گردن‌قرمز (Jaco)، یک گونه مارمولک آنولیس و یک قورباغه درختی است .

جایگاه در فرهنگ بومی و اساطیر کالیناگو

پیش از کشف رسمی توسط اروپاییان، این پدیده طبیعی در فرهنگ و جهان‌بینی مردمان بومی جزیره، کالیناگوها، جایگاهی اسرارآمیز و مقدس داشته است .

• ارتباط معنوی با طبیعت: مردم کالیناگو، که جزیره را "Wai'tukubuli" (به معنی "بلند است قامت او") می‌نامیدند، ارتباطی عمیق با طبیعت داشتند و معتقد بودند که تمام عناصر طبیعی دارای روح هستند .
• مکان مقدس: دریاچه جوشان به عنوان یک مکان مقدس برای مردم کالیناگو در نظر گرفته می‌شد که منزلگاه یک روح قدرتمند است . آن‌ها از این دریاچه برای مراسم درمانی و معنوی استفاده می‌کردند .
• افسانه‌ها: اگرچه نام‌های سنتی مشخصی برای دریاچه در منابع ثبت نشده است، افسانه‌ای وجود دارد که می‌گوید یک جادوگر قدرتمند توسط مردم کالیناگو به دریاچه تبعید شده و خشم او باعث جوشش دائمی آب می‌شود .

تاریخچه کشف و تحقیقات اولیه

اولین گزارش ثبت‌شده از مشاهده این دریاچه به سال 1870 توسط دو مرد انگلیسی به نام‌های آقای ادموند وات (Edmund Watt) و دکتر هنری آلفرد نیکولز (Dr. Henry Alfred Alford Nicholls) بازمی‌گردد . در سال 1875، یک گیاه‌شناس به نام آقای هنری پرستو (Henry Prestoe) به همراه دکتر نیکولز مأموریت یافتند تا این پدیده را به صورت علمی بررسی کنند . یافته‌های کلیدی آن‌ها عبارت بود از:

• دما: دمای آب در کناره‌های دریاچه بین 82 تا 91.5 درجه سانتی‌گراد (180 تا 197 درجه فارنهایت) اندازه‌گیری شد، اما اندازه‌گیری دما در مرکز آن ممکن نبود .
• ابعاد: عرض دریاچه بین 60 تا 75 متر (200 تا 250 فوت) تخمین زده شد .
• عمق: عمق دریاچه بیش از 59 متر (195 فوت) برآورد گردید .

مشخصات و نوسانات زمین‌شناسی

دریاچه جوشان با آبی به رنگ خاکستری مایل به آبی که همواره توسط ابری از بخار احاطه شده، منظره‌ای وهم‌آور و خیره‌کننده را به وجود می‌آورد .

• ابعاد و دما: این دریاچه حدود 63 تا 76 متر عرض دارد . دمای آب در کناره‌ها بین 82 تا 92 درجه سانتی‌گراد متغیر است، اما مرکز آن به طور مداوم در حال جوشیدن کامل است .
• منشأ جوشش و آب: جوشش آب به دلیل وجود یک شکاف در کف دریاچه است که به گازهای داغ آتشفشانی اجازه خروج می‌دهد . آب دریاچه از طریق بارندگی و دو جریان کوچک تأمین می‌شود .
• نوسانات تاریخی: سطح آب و فعالیت دریاچه در طول زمان دچار نوسانات چشمگیری شده است . از سال 1876 تاکنون، حداقل 8 دوره تغییرات بزرگ ثبت شده است . دو فوران بخاری (Phreatic Eruptions) در دره ویرانی در تاریخ 4 ژانویه 1880 و 9 ژوئیه 1997 ثبت شده است . در سال 2004 نیز سطح آب به میزان 10 متر کاهش یافت و سپس به سرعت پر شد .
• تحلیل علمی: مرکز تحقیقات لرزه‌نگاری دانشگاه هند غربی (UWI-SRC) تأکید می‌کند که این نوسانات، پدیده‌هایی هیدروترمال (زمین‌گرمایی-آبی) هستند و لزوماً نشان‌دهنده افزایش فعالیت آتشفشانی یا احتمال قریب‌الوقوع فوران نیستند .

راهنمای کامل مسیر پیاده‌روی به دریاچه جوشان

دسترسی به دریاچه جوشان یک ماجراجویی چالش‌برانگیز است که حدود 13 کیلومتر (8 مایل) به صورت رفت و برگشت طول می‌کشد و معمولاً بین 6 تا 8 ساعت زمان می‌برد .

1. مرحله اول: از تنگه تیتو تا رودخانه صبحانه (Breakfast River)این بخش ابتدایی که حدود یک ساعت طول می‌کشد، یک صعود پیوسته از میان جنگل‌های بارانی است که پس از بارندگی بسیار گل‌آلود و لغزنده است .

2. مرحله دوم: صعود به فرازِ دره ویرانیپس از عبور از رودخانه، یک صعود نفس‌گیر و یک ساعته شما را به ارتفاعی می‌رساند که اولین چشم‌انداز از بخار متصاعد شده از دریاچه نمایان می‌شود .

3. مرحله سوم: عبور از دره ویرانی (Valley of Desolation)این بخش جذاب‌ترین و خطرناک‌ترین قسمت سفر است . این منطقه فعال زمین‌گرمایی، چشم‌اندازی ماورایی با دودخان‌ها، چشمه‌های آب گرم، حوضچه‌های گل جوشان و نهرهای آب گوگردی با رنگ‌های متنوع معدنی دارد . زمین در برخی نقاط بسیار داغ است و بوی گوگرد در فضا پیچیده، بنابراین دنبال کردن راهنمای محلی برای یافتن مسیر امن ضروری است .

   • حیات در شرایط سخت دره ویرانی:اگرچه قلب دره به دلیل گرمای شدید و گازهای آتشفشانی تقریباً فاقد پوشش گیاهی است ، اما در مناطق اطراف آن، حیات به شکل شگفت‌انگیزی سازگار شده است.
     • پوشش گیاهی: این پوشش گیاهی شامل جگن‌ها (sedges)، بوته‌ها، سرخس‌ها، خزه‌ها و ارکیده‌ها می‌شود . همچنین درخت "Wézinyé montayn" که تنها مخروط‌دار بومی جزیره است، در این مناطق یافت می‌شود .
     • جانوران: جنگل‌های بارانی اطراف دره، زیستگاه گونه‌های جانوری متعددی از جمله طوطی سیسرو و ژاکو، ایگواناها، قورباغه‌های درختی و مارمولک‌ها هستند . در کل جزیره بیش از 55 گونه پروانه و سوسک‌های بزرگی مانند سوسک هرکول (Hercules Beetle) شناسایی شده‌اند .
     • میکروارگانیسم‌های اکستریموفیل: اگرچه وجود این میکروارگانیسم‌ها در چنین محیطی قطعی است، اما در منابع بررسی‌شده، اطلاعات دقیقی در مورد گونه‌های خاص شناسایی‌شده در دره ویرانی یافت نشد.

4. مرحله چهارم: آخرین صعود تا دریاچه جوشانپس از عبور از دره، یک صعود نهایی کوتاه اما سخت به مدت حدود 15 دقیقه شما را به سکوی مشرف به دریاچه می‌رساند .

چالش‌های مدیریتی پارک و پروژه انرژی زمین‌گرمایی

مدیریت پارک ملی مورن تروآ پیتون بر عهده "بخش جنگل‌داری، حیات وحش و پارک‌های ملی" دومینیکا است . این سایت با چالش‌های مهمی روبرو است:

• فشار ناشی از گردشگری: فعالیت‌های گردشگری، به ویژه در مناطق پربازدید، باعث تخریب و تکه‌تکه شدن زیستگاه‌ها و ایجاد مزاحمت برای حیات وحش آسیب‌پذیر می‌شود . طرح‌های مدیریتی چندساله برای نظارت بر تأثیر بازدیدکنندگان و تأمین مالی پایدار حفاظت از طریق جمع‌آوری هزینه‌های ورودی اجرا می‌شود .
• پروژه انرژی زمین‌گرمایی:
  • تهدیدات و نگرانی‌ها: اکتشاف و توسعه انرژی زمین‌گرمایی، حتی در خارج از مرزهای پارک، به عنوان یک تهدید "بسیار بالا" و بالقوه برای ارزش‌های زمین‌شناسی و یکپارچگی اکولوژیکی سایت شناخته می‌شود .
  • پروژه و اقدامات: دولت دومینیکا در حال ساخت یک نیروگاه 10 مگاواتی در منطقه لاودات (دره روسو) است که هدف آن تأمین برق 23,000 خانه و دستیابی به استقلال انرژی تا پایان سال 2025 است . این پروژه با حمایت مالی بانک جهانی و شرکای بین‌المللی اجرا می‌شود .
  • دیدگاه‌های متضاد: در حالی که منابع حفاظتی نگرانی‌های جدی را مطرح می‌کنند ، منابع رسمی دولتی تأکید دارند که اکتشافات زمین‌گرمایی تأثیری بر دریاچه جوشان نداشته و نخواهد داشت و توسعه زمین‌گرمایی در هیچ کجای دنیا باعث فوران آتشفشانی نشده است . برای مدیریت خطرات زیست‌محیطی، یک "ارزیابی جامع اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی (ESIA)" انجام شده و از سیستم تزریق مجدد برای بازگرداندن آب به مخزن زیرزمینی استفاده می‌شود .

حوادث تاریخی و ایمنی حیاتی

مسیر دریاچه جوشان به دلیل ماهیت آتشفشانی و زمین ناپایدار، شاهد حوادث تلخی بوده است و رعایت نکات ایمنی برای بازدید از آن حیاتی است.

• حوادث تاریخی ثبت‌شده:

  • حادثه 1901: مرگبارترین حادثه ثبت‌شده در 10 دسامبر 1901 (برخی منابع سال 1900 را ذکر کرده‌اند) رخ داد . در این حادثه، دو نفر (یک بازدیدکننده و یک راهنمای محلی) پس از استنشاق ناگهانی گازهای سمی آتشفشانی (احتمالاً دی‌اکسید کربن) که در زمان پایین بودن سطح آب دریاچه آزاد شده بود، جان خود را از دست دادند .
  • سقوط گردشگر: در حادثه‌ای جدیدتر، یک گردشگر آمریکایی 67 ساله بر اثر از دست دادن تعادل در یک بخش خطرناک از مسیر، حدود 30 فوت (9 متر) سقوط کرد و به دلیل جراحات وارده به سر جان باخت .

• توصیه‌های ایمنی الزامی:

  • راهنمای مجاز: استخدام یک راهنمای محلی معتبر به شدت توصیه شده و اغلب یک الزام قانونی است. راهنماها با مسیرهای ایمن در زمین‌های ناپایدار و بدون علامت "دره ویرانی" آشنا هستند .
  • تجهیزات مناسب: پوشیدن کفش‌های کوهنوردی محکم و ضدآب اجباری است. به همراه داشتن حداقل 3 لیتر آب برای هر نفر، لباس بارانی و کرم ضد آفتاب ضروری است .
  • زمان‌بندی: شروع کوهنوردی در ساعات اولیه صبح (قبل از ساعت 10) برای جلوگیری از پیاده‌روی در تاریکی الزامی است .
  • رعایت مسیر و هشدارها: هرگز از مسیرهای مشخص‌شده خارج نشوید . به لبه دریاچه نزدیک نشوید و در سکوی تماشای مشخص شده بمانید . به هشدارهای رسمی "مرکز تحقیقات لرزه‌نگاری UWI" و "بخش جنگل‌بانی" توجه کنید .
  • سایر نکات: پرداخت هزینه ورودی سایت (Site Pass) الزامی است . توصیه می‌شود جواهرات نقره و طلا به دلیل وجود گازهای گوگردی که باعث کدر شدن آن‌ها می‌شود، از بدن خارج شوند .

خلاصه

دریاچه جوشان دومینیکا، واقع در پارک ملی مورن تروآ پیتون (میراث جهانی یونسکو)، دومین دریاچه آب گرم بزرگ جهان و یک پدیده زمین‌گرمایی منحصربه‌فرد است . این پارک به دلیل فرآیندهای آتشفشانی فعال (معیار viii) و تنوع زیستی غنی (معیار x) در فهرست یونسکو ثبت شده است . دسترسی به دریاچه نیازمند یک پیاده‌روی چالش‌برانگیز 6 تا 8 ساعته است که به دلیل خطرات طبیعی، از جمله زمین ناپایدار و گازهای سمی، همراهی با راهنمای مجاز یک الزام قانونی محسوب می‌شود . این منطقه شاهد حوادث مرگباری از جمله مرگ بر اثر استنشاق گاز در سال 1901 بوده است . در کنار جاذبه گردشگری، این منطقه با چالش‌های حفاظتی ناشی از گردشگری و یک پروژه عظیم انرژی زمین‌گرمایی روبرو است . دولت دومینیکا با همکاری شرکای بین‌المللی در حال ساخت یک نیروگاه 10 مگاواتی است که قرار است تا پایان سال 2025 گامی بزرگ در جهت استقلال انرژی کشور باشد، هرچند نگرانی‌های زیست‌محیطی درباره تأثیر آن بر پارک ملی همچنان پابرجاست .