دریافت غیرحضوری خدمات دولت با کارت هوشمند ملی میسر شد

به گزارش آریا بلاگ، مصوبه استفاده فراگیر از کارت هوشمند ملی در خدمات الکترونیکی دولت که در جلسه بیست ویکم شورای اجرایی فناوری اطلاعات تصویب شد، به امضای رئیس جمهوری رسید و از طریق وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تمامی دستگاه های اجرایی ابلاغ شد. درباره این مصوبه نو با رضا باقری اصل دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات گفت و گو کرده ایم که می خوانید.

تازهترین روش احراز هویت برای دریافت خدمات دولت در شورای اجرایی فناوری اطلاعات تصویب شد. درباره ضرورت این اقدام توضیح دهید؟

ارائه بسیاری از خدمات دولت نیازمند احراز هویت شخص حقیقی یا حقوقی است بنابراین استفاده از شماره ملی و بسیاری از شناسه های دیگر برای استفاده از خدمات دولت در تمامی فرایندهای کاری دستگاه های اجرایی در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر باید خدمات دولتی به صورت غیرحضوری و بدون دریافت کپی اسناد هویتی از شهروندان به شیوه ای آسان تر و راحت تر ارائه شود از این رو شورای اجرایی فناوری اطلاعات مصوبه تازهی با نام استفاده فراگیر از کارت هوشمند ملی در دستگاه های اجرایی را در جلسه بیست و یکم خود به تصویب رساند و بعد از امضای رئیس جمهوری از طریق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به دستگاه های اجرایی برای عملیاتی کردن آن ابلاغ شد تا از روش سوم در کنار دیگر روش های احراز هویت فرایندهای کاری دستگاه های اجرایی استفاده شود.

روش سوم احراز هویت چگونه روشی است؟

روش سوم استفاده از کارت هوشمند ملی به نام ابزاری برای تطبیق هویت فرد با خدمت گیرنده است. پیش از این احراز هویت شهروندان برای دریافت خدمات دولت با نشان دادن فیزیکی و تماسی کارت ملی و کپی آن صورت می گرفت اما در روش و سرویس تازه اتفاقی که می افتد این است غیر از چیپی که روی کارت هوشمند ملی قرار گرفته است و دارای اطلاعات هویتی فرد است، یک جز دیگری به نام NFC (Near-Field Communication) در داخل کارت هوشمند ملی قرار داده شده و این ابزار قابلیت استفاده غیرتماسی دارد؛ یعنی می توان احراز هویت را غیرحضوری برای دریافت خدمات دولت انجام داد.

احراز هویت غیرحضوری با NFC چگونه صورت می گیرد؟

در حقیقت می توان کارت هوشمند ملی را به یکسری ابزارهایی مانند تلفن همراه هوشمند دارای NFC و دستگاه کارتخوان OTG (ابزاری مانند فلش مموری که به تلفن همراه قابلیت اتصال دارد) که قابلیت دریافت اطلاعات کارت هوشمند ملی دارند، نزدیک کرد، به عبارتی اطلاعات احراز هویت شهروند که روی چیپ قرار گرفته است، بدون ابزار تماسی و با استفاده از ابزارهای گفته شده خوانده و برداشت می شود.

با این حساب شهروندان و خدمات دهندگان باید مجهز به ابزارهای خوانش کارت هوشمند ملی باشند؟

بله. در برخی جاها باید سرویس دهنده ها این ابزارهای خوانش کارت هوشمند ملی را داشته باشند. هر خانواده یا گروهی هم اگر تلفن همراه آنها قابلیت خوانش NFC کارت هوشمند ملی را نداشته باشد، می توانند تنها از یک کارتخوان OTG استفاده کنند. به این صورت که فرد می تواند با قرار دادن کارت هوشمند ملی روی تلفن همراه دارای NFC یا وصل کردن OTG به تلفن همراه خود اطلاعات کارت هوشمند ملی را بخواند و براحتی از راه دور و غیرحضوری برای دریافت خدمات دولت و بدون ارائه کپی اسناد هویتی احراز هویت شود.

دو روش پیشین احراز هویت به چه صورتی است؟

روش اول استفاده از اطلاعات وب سرویسی و تبادل داده ای با دستگاه هاست. برخی سامانه ها مانند استعلام مدارک تحصیلی یا ثبت نام مدارس و کنکور سراسری، اسناد و املاک و... سامانه های وب سرویس برخطی (آنلاین) هستند که احراز هویت از طریق اتصال به مرکز تبادل ملی اطلاعات صورت می گیرد. روش دوم هم احراز هویت با استفاده از هوش مصنوعی است که در سجام برای بورس یا ثنا برای خدمات قضایی و... به کار رفته است که با دریافت اطلاعات از سامانه احراز هویت با فرد به صورت آنلاین تطبیق داده می شود.

با توجه به اینکه دو روش احراز هویت وب سرویسی و هوش مصنوعی وجود داشت چرا روش سوم یعنی استفاده از کارت هوشمند ملی است را اجرایی کردید؟

چالش اصلی این است که کماکان با وجود اینکه تنوعی از شناسه ها برای احراز هویت وجود دارد و برای ارائه خدمات دولتی براحتی می توان از این دو روش استفاده کرد، ولی برخی از دستگاه ها در فرایندهای ارائه خدمات خود کماکان از کپی مدارک هویتی به نام مستندسازی یا استنادپذیری استفاده می کنند و بدون آن اسناد، به شهروندان خدمات دولتی ارائه نمی کنند.

آیا فکر می کنید این بار با به کارگیری کارت هوشمند ملی شاهد حذف کپی از فرایند دستگاه های اجرایی باشیم؟

با استفاده از این ابزار و قابلیت آن عملاً باید نه تنها دریافت کپی کارت هوشمند ملی حذف شود، بلکه نباید کپی شناسنامه و دیگر اقلام هویتی هم دریافت شود. به عبارتی دیگر ضرورتی یا حتی بهانه ای برای دریافت کپی اسناد هویتی از شهروندان از سوی دستگاه های اجرایی وجود ندارد. البته باید گفت با دو روش قبلی احراز هویت هم نباید دستگاه های اجرایی کپی اسناد هویتی از شهروندان دریافت می کردند ولی در دستگاه های اجرایی برخی فرایندها به گونه ای تنظیم شده بود که دریافت کپی ضروری بود. حال حتی اگر دستگاه ها نخواهند فرایند اداری خود را تغییر دهند ولی با این ابلاغیه تازه دیگر نباید کپی اسناد هویتی از شهروندان دریافت نکنند.

استفاده از کارت هوشمند ملی برای احراز هویت بجز حذف کپی اسناد هویتی چه مزیت های دیگری برای شهروندان و دستگاه های اجرایی دارد؟

مهم ترین مزیت آن این است که دیگر نیازی نیست اطلاعات کارت هوشمند ملی شهروندان با جزئیات در سامانه های دولتی برای دریافت خدمات درج شود، چرا که با درج پین کارت هوشمند ملی و استفاده از ابزارهای خوانش کارت هوشمند ملی، اطلاعات شهروندان براحتی از کارت هوشمند ملی به سامانه دولتی منتقل می شود. به عبارتی با این قابلیت راحت ترین راه برای احراز هویت شهروندان طراحی و اجرایی شده تا امکان ارائه خدمات غیرحضوری بدون ارائه کپی اسناد هویتی فراهم شود.

گویا قرار است احراز هویت با استفاده از کارت هوشمند ملی به صورت آزمایشی انجام شود. پایلوت این طرح برای چه خدماتی در نظر گرفته شده است؟

پایلوت اول را با سامانه دولت همراه شروع کرده ایم. پایلوت های بعدی هم در حوزه های سلامت و اقتصادی عملیاتی خواهد شد. البته اگر استفاده از کارت هوشمند ملی و احراز هویت در سامانه دولت همراه عملیاتی شود، تمام سرویس هایی که جهت ورود آنها سامانه دولت همراه است هم می توانند از این قابلیت استفاده کنند از آنجایی که روز به روز سرویس های دولت همراه در حال افزایش است بنابراین این نوع احراز هویت برای خدمات و سرویس های بسیاری قابل اجرا خواهد بود.

آیا امکان خطا در احراز هویت با شیوه تازه وجود دارد؟

احراز هویت به شیوه تازه احراز هویت صددرصدی است. یعنی هیچ خطایی در این روش از احراز هویت وجود ندارد و مهم تر اینکه بزودی استفاده از امضای الکترونیک با کارت هوشمند ملی هم فراهم خواهد شد تا اگر شخصی بخواهد قابلیت انکارناپذیری سند ارائه شده را فراهم کند، از طریق امضای الکترونیکی میسر شود پس این روش از احراز هویت، ارزش افزوده های بسیاری برای شهروندان دارد.

هم اکنون چه تعداد از شهروندان دارای کارت هوشمند ملی هستند و چه تعداد هنوز کارت ملی هوشمند دریافت نکرده اند؟

براساس برنامه پنجم توسعه ماده 46 مقرر شد تا کارت هوشمند ملی برای تمامی شهروندان بالای 15 سال کشور صادر شود و باید گفت 61 میلیون نفر واجد شرایط دریافت کارت هوشمند ملی هستند که تا خردادماه سال جاری برای حدود 51 میلیون نفر کارت هوشمند ملی صادر شده و 10 میلیون نفر هم هنوز کارت هوشمند ملی دریافت نکرده اند. امیدواریم سازمان ثبت و احوال کشور بتواند هر چه زودتر کارت هوشمند ملی را برای این تعداد از شهروندانی که هنوز کارت هوشمند ملی دریافت نکرده اند، فراهم کند. البته بجز مرحله صدور کارت هوشمند ملی برای شهروندان باید امکان دریافت مجدد را برای افرادی که کارت هوشمند ملی آنها مفقود شده یا نیاز به اصلاح و... دارد یا امکان تتازه صدور برای افرادی که تاریخ انقضای آنها رو به اتمام است، هم فراهم شود.